Bài tập Thực hành tiếng Việt trang 64 có đáp án

Câu a: ngụ ngôn;

Câu b: triết học;

Câu c: văn hoá;

Câu d: in-tơ-nét.

Căn cứ: các đơn vị trên đều thuộc về một lĩnh vực, một ngành cụ thể. Ngụ ngôn dùng để chỉ một thể loại văn học; triết học: chỉ một ngành khoa học; văn hoá: chỉ những giá trị vật chất và tinh thần do con người tạo ra; in-tơ-nét: chỉ một lĩnh vực của công nghệ thông tin. Đó là cơ sở đáng tin cậy để ta xác định các đơn vị đó là thuật ngữ.

Các em dùng Từ điển tiếng Việt (Hoàng Phê Chủ biên, bản in năm 2003 của NXB Đà Nẵng và Trung tâm Từ điển học) để tra nghĩa các từ:

- Ngụ ngôn: thể loại văn học, dùng văn xuôi hoặc văn vần, thường mượn chuyện loài vật để nói về việc đời nhằm dẫn đến những kết luận về đạo lí, kinh nghiệm sống.

- Triết học khoa học nghiên cứu về những quy luật chung nhất của thế giới và sự nhận thức thế giới.

- Văn hoá: tổng thể nói chung những giá trị vật chất và tinh thần do con người tạo ra trong quá trình lịch sử.

- In-tơ-nét: hệ thống các mạng máy tính được nối với nhau trên phạm vi toàn thế giới, tạo điều kiện cho các dịch vụ truyền thống dữ liệu, như tìm đọc thông tin từ xa, truyền các tệp tin, thư tín điện tử và các nhóm thông tin.

a. Những từ in đậm trong các câu sau là thuật ngữ:

- Trong một bài hát hay bản nhạc, phần được lặp lại nhiều lần khi trình diễn gọi là điệp khúc.

- Trong thời đại ngày nay, con người đã biết tận dụng các nguồn năng lượng.

- Bản đồ là hình vẽ thu nhỏ một phần hay toàn bộ bề mặt Trái Đất lên mặt phẳng trên cơ sở toán học, trên đó các đối tượng địa lí được thể hiện bằng các kí hiệu bản đồ.

→ Sở dĩ ta xác định được như vậy là dựa vào các câu có sử dụng những từ đó. Đó là những câu có tính chất định nghĩa, thuộc về một lĩnh vực nhất định. Trong câu, các từ điệp khúc, năng lượng, bản đồ chỉ có một nghĩa, thuộc về chuyên môn.

b. Những từ in đậm trong các câu sau là từ ngữ thông thường:

- Câu nói ấy lặp đi lặp lại như một điệp khúc.

- Đọc sách là một cách nạp năng lượng cho sự sống tinh thần.

- Cháu biết không, tấm bản đồ của ông lúc ấy thật sự bế tắc.

Trong các câu trên, các từ điệp khúc, năng lượng, bản đồ đều được dùng theo nghĩa chuyển. Ví dụ, “Cháu biết không, tấm bản đồ của ông lúc ấy thật sự bế tắc.”, thì bản đồ được hiểu là sự tìm kiếm hướng đi của cuộc đời. Các từ điệp khúc, năng lượng ở hai câu còn lại cũng có tính chất như vậy.