Giải SGK Địa Lí 9 Cánh diều Bài 12: Bắc Trung Bộ có đáp án

Đặc điểm tự nhiên, phân bố dân cư ở Bắc Trung Bộ và ảnh hưởng đến phát triển và phân bố kinh tế:

- Đặc điểm tự nhiên:

+ Lãnh thổ kéo dài, địa hình núi, đồi, đồng bằng ven biển => hình thành cơ cấu kinh tế nông - lâm - thủy sản.

+ Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa với mùa đông lạnh, phân hóa => đa dạng hóa sản phẩm nông nghiệp.

+ Nguồn nước phong phú => cung cấp nước cho sinh hoạt, sản xuất, du lịch.

+ Rừng chiếm 21,1% cả nước => phát triển lâm nghiệp.

+ Khoáng sản đa dạng => phát triển công nghiệp khai thác khoáng sản.

+ Biển đảo rộng lớn, thủy sản dồi dào => phát triển tổng hợp các ngành kinh tế biển.

+ Chịu ảnh hưởng của nhiều thiên tai và biến đổi khí hậu => ảnh hưởng các hoạt động kinh tế và đời sống dân cư, môi trường.

- Đặc điểm phân bố dân cư: dân số 11,2 triệu người, nhiều dân tộc sinh sống, phân bố dân cư và dân tộc có sự khác nhau theo không gian => sự chênh lệch về phát triển kinh tế - xã hội giữa các khu vực trong vùng.

- Vị trí địa lí của Bắc Trung Bộ: tiếp giáp Trung du và miền núi Bắc Bộ, Đồng bằng sông Hồng, Duyên hải Nam Trung Bộ; giáp nước Lào.

- Phạm vi lãnh thổ của Bắc Trung Bộ: diện tích khoảng 51,2 nghìn km² (chiếm gần 15,5% diện tích cả nước). Bao gồm 6 tỉnh: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế. Lãnh thổ kéo dài từ bắc vào nam, hẹp ngang từ tây sang đông, phía đông là vùng biển rộng với nhiều đảo, quần đảo, có huyện đảo Cồn Cỏ.

- Đặc điểm phân hóa tự nhiên ở Bắc Trung Bộ và ảnh hưởng đến sự hình thành cơ cấu kinh tế:

+ Lãnh thổ và địa hình: lãnh thổ kéo dài từ bắc xuống nam, phía tây là núi, đồi; tiếp đến là dải đồng bằng ven biển; phía đông là biển và thềm lục địa. => hình thành cơ cấu kinh tế nông nghiệp - lâm nghiệp và thủy sản.

+ Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa với mùa đông lạnh, có sự phân hóa giữa phía đông và phía tây dãy Trường Sơn, phân hóa theo độ cao địa hình => hình thành cơ cấu cơ cấu cây trồng vật nuôi đa dạng.

+ Nguồn nước phong phú, có một số sông lớn: sông Mã, sông Chu, sông Hương; các mỏ nước nóng, nước khoáng cung cấp nước cho sản xuất, sinh hoạt, xây dựng nhà máy thủy điện => hình thành cơ cấu ngành công nghiệp sản xuất điện, ngành du lịch.

+ Rừng chiếm 21,1% cả nước, nhiều vườn quốc gia, khu dự trữ sinh quyển thế giới => hình thành cơ cấu kinh tế với ngành lâm nghiệp, công nghiệp sản xuất và chế biến gỗ, ngành du lịch.

+ Khoáng sản đa dạng như: crôm, sắt, đá vôi, sét, cao lanh, ti-tan => phát triển các ngành công nghiệp khai thác khoáng sản.

+ Vùng biển rộng lớn, nguồn lợi thủy sản dồi dào, bờ biển dài với nhiều bãi biển đẹp (Sầm Sơn, Cửa Lò, Thiên Cầm, Đá Nhảy, Lăng Cô), nhiều đảo, đầm phá,… => phát triển tổng hợp các ngành kinh tế biển: khai thác và nuôi trồng thủy sản, giao thông vận tải, du lịch, khai thác khoáng sản.

- Hàng năm, vùng chịu ảnh hưởng của nhiều thiên tai: bão, lũ lụt, hạn hán, gió phơn khô nóng,… gây nhiều hậu quả đối với đời sống và sản xuất như: phá hủy cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kĩ thuật, ảnh hưởng các hoạt động kinh tế, cản trở đời sống người dân, phá hủy môi trường => phòng chống thiên tai cần có các giải pháp tổng hợp và phù hợp với từng loại thiên tai.

+ Một số giải pháp phòng chống thiên tai chung: xác định và phân vùng rủi ro thiên tai; dự báo, cảnh báo sớm về thiên tai; tuyên truyền, tập huấn về phòng chống thiên tai; xây dựng và nâng cấp hệ thống thủy lợi,…

+ Một số giải pháp khắc phục hậu quả thiên tai: xử lí môi trường, hỗ trợ người dân ổn định đời sống và sản xuất sau thiên tai; tăng cường công tác tìm kiếm cứu nạn.

- Vùng chịu ảnh hưởng của biến đổi khí hậu với các biểu hiện: nhiệt độ trung bình năm đang tăng, lượng mưa thay đổi thất thường, mực nước biển dâng, gia tăng các hiện tượng thời tiết cực đoan,… tác động tiêu cực đến hoạt động kinh tế - xã hội.

+ Nhóm giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậu:

• Bảo vệ và phát triển rừng ở khu vực miền núi, phục hồi diện tích rừng ven biển, trông thêm nhiều cây xanh.

• Chuyển đổi mùa vụ, cơ cấu cây trồng vật nuôi thích nghi với sự thay đổi của khí hậu.

• Xây dựng, nâng cấp các công trình thủy lợi, đê biển đảm bảo tiêu, trữ nước, hạn chế xâm nhập mặn, xói lở bờ biển,…

+ Nhóm giải pháp giảm nhẹ biến đổi khí hậu:

• Tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức về biến đổi khí hậu.

• Sử dụng tài nguyên nước, năng lượng hợp lí, ưu tiên phát triển năng lượng tái tạo, giảm thiểu và xử lí chất thải.

• Xác định và công bố các khu vực ảnh hưởng nghiêm trọng bởi biến đổi khí hậu và kế hoạch di dời dân,…

- Đặc điểm phân bố dân cư: dân số khoảng 11,2 triệu người (chiếm 11,3% dân số cả nước); mật độ dân số là 218 người/km2, thấp hơn trung bình cả nước, vùng có nhiều dân tộc sinh sống: Kinh, Thái, Mường, Bru - Vân Kiều, Ơ Đu,… Phân bố dân cư và dân tộc có sự khác nhau theo không gian: dân cư tập trung đông ở khu vực đồng bằng và ven biển, thưa thớt ở khu vực đồi núi.

- Giải thích: dân cư tập trung đông ở khu vực đồng bằng và ven biển do khu vực này có các điều kiện thuận lợi về vị trí địa lí và điều kiện tự nhiên, trình độ phát triển kinh tế,…; dân cư thưa thớt ở khu vực đồi núi vì nơi đây có điều kiện tự nhiên khó khăn, phát triển kinh tế còn nhiều hạn chế.