(Ngữ liệu ngoài sgk) Chiều thu quê hương

Chiều thu trong, lá trúc vờn đẹp quá.
Lá mía xanh nhung quạt vào mái rạ
Tiếng lao xao như ai ngả nón chào.
Hoa mướp cuối mùa vàng rực như sao,
Giếng trong lẻo, trời xanh in thăm thẳm.
Chiều thu quê hương sao mà đằm thắm!
Tôi bước giữa vườn, bạn với hàng cau
Hút nắng tơ vàng như những đài cao
Đứng lồng lộng, thu tiếng chiều vàng rợi.
Vồng khoai lang xoè lá ra nằm sưởi
Cùng với gà mẹ xoè cánh ấp con.
Ở trước sân hà mấy đống gạch son,
Hố vôi trắng nằm đợi ngày xây dựng.
Trời thu trong em bé cười má ửng;
Như cây sai mẹ đứng giữa chùm con.
Chiều thu vàng vàng rực cả tâm hồn
Của đất nước đang bồi da thắm thịt.
Gió biển mặn thổi về đây tha thiết;
Những con chim phơi phới cánh, chiều thu
Náo nức như triều, êm ả như ru...

Cẩm Phả, 9-1958

(Huy Cận, Chiều thu quê hương, in trong tập thơ "Trời mỗi ngày lại sáng", 1958)

* Chú thích: Huy Cận sáng tác “Chiều thu quê hương” năm 1958. Bài thơ toát lên vẻ đẹp nên thơ, yên bình của buổi chiều thu khi miền Bắc đã sạch bóng quân thù.

Câu 1

Bài thơ “Chiều thu quê hương” được viết theo thể thơ nào?

Xem đáp án

Lời giải

- Thể thơ: tám chữ.

Câu 2

Bài thơ là lời của ai? Bộc lộ cảm xúc về đối tượng nào?

Xem đáp án

Lời giải

- Bài thơ là lời của nhân vật: Tôi/Tác giả.

- Bộc lộc cảm xúc về đối tượng là: Mùa thu quê hương/Quê hương.

Câu 3

Liệt kê những từ ngữ chỉ màu sắc được tác giả sử dụng trong bài thơ?

Xem đáp án

Lời giải

- Những từ ngữ chỉ màu sắc được tác giả sử dụng trong bài thơ: xanh nhung, vàng rực, xanh, vàng, vàng rợi, son, trắng.

Câu 4

Chỉ rõ cách gieo vần chân trong bốn câu thơ đầu.

Xem đáp án

Lời giải

Đoạn thơ được gieo vần liền ở các tiếng: “quá” – “rạ”, “chào” – “sao”. Đây là cách gieo vần chân với các vần “a” và “ao”.

Câu 5

Hãy chỉ ra và nêu tác dụng của yếu tố miêu tả trong việc khắc họa vẻ đẹp quê hương ở đoạn thơ:
“Đứng lồng lộng, thu tiếng chiều vàng rợi.
Vồng khoai lang xòe lá ra nằm sưởi,
Cùng với gà mẹ xòe cánh ấp con.
Ở trước sân nhà mấy đống gạch son.”

Xem đáp án

Lời giải

- Yếu tố miêu tả: “đứng lồng lộng”, “vồng khoai xòe lá”, “gà mẹ xòe cánh ấp con”, “mấy đống gạch son”.

- Tác dụng: Gợi lên một bức tranh chiều thu quê hương sống động và bình yên. Những hình ảnh này mang đậm nét bình dị, thân thuộc của làng quê Việt Nam, khắc họa vẻ đẹp thanh bình, hiền hòa của cuộc sống sau chiến tranh.

Câu 6