Giải sgk Sinh học 12 KNTT Bài 18: Di truyền quần thể

Luật Hôn nhân và Gia đình ở nước ta lại cấm những người có họ hàng gần (trong vòng 3 đời) kết hôn với nhau do nếu kết hôn gần, các gene lặn có hại có điều kiện tổ hợp với nhau trở thành dạng đồng hợp tử và biểu hiện ra kiểu hình có hại, khoảng 20 – 30% số con của những cặp vợ chồng kết hôn cận huyết chết non hoặc mắc các bệnh, tật di truyền.

Khái niệm về vốn gene của quần thể: Vốn gene là tập hợp các loại allele của tất cả các gene trong mọi cá thể của một quần thể tại một thời điểm xác định. 

• Đặc điểm cấu trúc di truyền của quần thể ngẫu phối:

- Thường rất đa dạng về mặt di truyền (có số lượng lớn biến dị tổ hợp).

- Do ngẫu phối nên các đột biến mới xuất hiện thường tồn tại ở trạng thái dị hợp, không biểu hiện tính trạng gây hại ngay mà được tích lũy trong quần thể làm phong phú vốn gene của quần thể.

- Qua các thế hệ ngẫu phối, tần số allele và tần số kiểu gene có xu hướng được duy trì ổn định (trạng thái cân bằng) nếu quần thể không chịu tác động của các yếu tố khác.

• Quần thể đạt trạng thái cân bằng di truyền phải thoả mãn những điều kiện sau:

- Quần thể gồm các cá thể sinh sản hữu tính, ngẫu phối.

- Quần thể có kích thước đủ lớn.

- Không xảy ra đột biến.

- Các cá thể có các kiểu gene khác nhau đều có khả năng sống sót và sinh sản tương đương.

- Quần thể được cách li với các quần thể khác (không có sự di, nhập cư).

- Một quần thể cân bằng Hardy - Weinberg phải thỏa mãn điều kiện:

p²AA + 2pqAa + q²aa = 1

- Quần thể có toàn cá thể dị hợp Aa có nghĩa là tần số allele A = a = 0,5. Với tần số như vậy, quần thể khi cân bằng di truyền phải có tần số các kiểu gene AA = 0,25 = p², tần số kiểu gene dị hợp Aa = 2pq = 0,5 và tần số kiểu gene aa = 0,25 = q².

- Kết luận quần thể trên không đạt trạng thái cân bằng di truyền.

Tác động của giao phối cận huyết đến tần số các kiểu gene và tần số allele của quần thể:

- Giao phối cận huyết nói riêng và các loại giao phối nói chung đều không làm thay đổi tần số allele của quần thể.

- Giao phối cận huyết làm thay đổi tần số các kiểu gene của quần thể theo hướng gia tăng tần số các kiểu gene đồng hợp và giảm tần số kiểu gene dị hợp. Mức độ thay đổi nhanh hay chậm tuỳ thuộc vào mức độ giống nhau về kiểu gene của các cá thể tham gia vào quá trình giao phối. Hình thức tự thụ tinh có mức độ giảm tần số kiểu gene dị hợp tử là nhiều nhất (giảm 1/2 sau mỗi thế hệ).