Giải sgk Sinh học 12 KNTT Bài 31: Sinh khuyển, khu sinh học và chu kỳ sinh - địa - hóa

Quá trình đốt cháy nhiên liệu hóa thạch để tạo ra năng lượng  tạo ra khí carbon dioxide (CO2). Lượng khí CO2 trong khí quyển tăng gây hiệu ứng giữ bức xạ nhiệt mặt trời nhiều hơn làm tăng nhiệt độ Trái Đất. Do đó, mỗi quốc gia sử dụng nhiên liệu hoá thạch đều góp phần gây ra hiện tượng ấm lên toàn cầu.

Sinh quyển là cấp độ tổ chức sống lớn nhất hành tinh vì sinh quyển bao gồm toàn bộ các hệ sinh thái trên Trái Đất, các hệ sinh thái có mối quan hệ chặt chẽ với nhau thông qua các nhân tố vô sinh hình thành một thể thống nhất – một hệ sinh thái có quy mô toàn cầu.

Sinh quyển là một hệ sinh thái với một cấu trúc hoàn chỉnh có khả năng tự điều chỉnh, trong đó sinh vật và sinh cảnh tương tác hai chiều ở trạng thái cân bằng động. Do đó, thay đổi môi trường ở một địa điểm bất kì trên Trái Đất đều có thể tác động đến môi trường toàn cầu. Bởi vậy, bảo vệ sinh quyển hiệu quả thì cần có sự đồng thuận và thực hiện đồng thời ở tất cả các nước trên thế giới.

Một số ví dụ về hoạt động của con người gây mất cân bằng chu trình sinh - địa - hoá:

- Con người đốt cháy nhiên liệu hoá thạch (dầu mỏ, than đá,…) cung cấp năng lượng cho hoạt động sản xuất, giao thông vận tải,… phát thải một lượng lớn CO2 dẫn đến lượng CO2 chuyển từ vật chất lắng đọng vào chu trình lớn hơn lượng CO2 chuyển thành sinh khối khiến lượng CO2 trong khí quyển tăng lên làm gia tăng hiệu ứng nhà kính.

- Con người sản xuất một lượng lớn phân đạm từ khí nitrogen. Việc sử dụng phân đạm không hợp lí trong thời gian dài dẫn đến suy thoái đất nông nghiệp; lượng phân đạm dư thừa bị rửa trôi ra sông, hồ,... gây ra hiện tượng phú dưỡng và một phần  thấm xuống tầng đất sâu hơn gây ô nhiễm nguồn nước ngầm.

- Con người chặt phá rừng, sử dụng một lượng lớn nước cho hoạt động sinh hoạt và sản xuất, đồng thời xả thải nhiều chất thải độc hại vào môi trường nước. Hậu quả là làm tăng lượng nước bề mặt, suy giảm nước ngầm, ô nhiễm nguồn nước, lũ lụt, xói mòn đất, sa mạc hoá và suy giảm đa dạng sinh vật.

Những quá trình trong chu trình carbon làm giảm lượng CO2 trong khí quyển: 

- Quá trình quang hợp của sinh vật sản xuất.

- CO2 hoà tan trong nước, góp phần tạo thành vỏ của một số sinh vật biển, đồng thời tạo carbonate.

- Xác sinh vật, chất thải động vật lắng đọng thành vật chất (dầu lửa, than đá,...).