(Ngữ liệu ngoài sgk) Người lái bôn thành Vô - ni - dơ

Văn bản ngữ liệu

NGƯỜI LÁI BUÔN THÀNH VƠNIDƠ (Trích)

(William Shakespeare)

(Lược dẫn: Sailôc là một tên Do Thái giàu có nhưng keo kiệt, độc ác, chuyên cho vay lãi cao. Dù lắm tiền nhiều của, hắn sống rất tằn tiện, cấm đứa con gái duy nhất hưởng bất cứ thú vui nào và để cho người hầu sống trong cảnh sắp chết đói. Không chịu nổi cuộc sống kham khổ, gò bó đó, con gái của hắn đã lấy trộm một số tài sản và bỏ nhà ra đi cùng với người yêu.

Sống cùng thành phố với Sailôc là Antôniô - một thương gia tốt bụng. Vì cần tiền cho bạn làm đám cưới, trong khi tài sản đều đang ở trên tàu buôn, chưa cập bến cảng, Antôniô đã buộc phải đến nhà Sailôc mượn ba ngàn đuyca. Vốn ghét Antôniô vì chàng có thói quen cho vay không tính lãi, cản trở việc làm ăn của mình, Sailôc đồng ý cho vay với một điều kiện độc ác, nhằm lấy đi tính mạng của Antôniô, đó là: sau ba tháng, nếu Antôniô không hoàn trả số tiền đúng ngày và đúng nơi quy định thì Sailôc sẽ được quyền lấy một cân thịt của Antôniô ở ngay vị trí trái tim).

Đoạn trích sau đây thuộc hồi Ba, lớp I của vở kịch, nói về việc Sailôc nhờ bạn mình là Tubal đi dò la tung tích con gái nhưng không có kết quả; nhân đó, hắn biết được Antôniô có nguy cơ phá sản vì tàu buôn bị đắm.

SAILÔC: - Thế nào, Tubal? Có tin tức gì của thành Gien(1)? Anh có tìm thấy con gái tôi không?

TUBAL: - Nghe thấy người ta nói có gặp cô ấy ở đâu, là tôi đã đi khắp, mà không sao tìm thấy.

SAILÔC: - Thôi, thế là xong, thế là đi đời! Mất biến một viên ngọc kim cương: tôi đã mua mất hai nghìn đuyca(2) ở Francfor. Chưa bao giờ tai họa đè nặng lên dân tộc ta, chưa bao giờ tôi bị đau xót như ngày hôm nay. Hai nghìn đuyca trong viên ngọc đó, và lại còn những đồ châu báu khác đắt tiền nữa, rất đắt tiền! Ôi! Tôi chỉ mong muốn được trông thấy con gái tôi chết nằm dưới chân tôi, hai tai đeo ngọc kim cương, con gái tôi nằm trong quan tài ở dưới chân tôi và có tất cả những đồng đuyca trong mình nó! Không có tin tức gì về chúng nó? Và cũng không biết rồi tôi còn phải tốn phí bao nhiêu để tìm chúng nó nữa. Ối chao ôi! Mất đơn mất kép, đứa ăn trộm trốn đi với bao nhiêu tiền của, và bao nhiêu tiền để bắt nó lại, mà không được thỏa nguyện, mà không được trả thù! Và không có nỗi bất hạnh nào không đè lên lưng tôi, không có tiếng thở dài thở ngắn nào không ở miệng tôi ra, không có nước mắt nào không ở mắt tôi tuôn xuống!

TUBAL: - Có chứ, có những người khác, họ cũng có những chuyện không may của họ chứ: như Antôniô, theo những tin tôi được nghe ở Gien...

SAILÔC: - Sao? Cái gì? Không may? Không may thế nào?

TUBAL: - Lão ta đã mất một chiếc tàu khởi hành từ Tripôli.

SAILÔC: - Cám ơn trời! Cám ơn trời! Có đúng không, có thật đúng không?

TUBAL: - Tôi đã được nói chuyện với vài người thủy thủ sống sót của vụ đắm tàu.

SAILÔC: - Cám ơn anh, anh bạn hiền, Tubal. Đó là những tin vui, những tin thật là vui! Hà! Hà! Người ta còn nói gì khác nữa ở Gien?

TUBAL: - Theo như tôi được nghe nói, thì con gái của anh đã tiêu ở đó tám chục đuyca ngay một lúc.

SAILÔC: - Anh đâm một nhát dao găm vào tim tôi không bằng. Tôi sẽ không bao giờ trông thấy lại số vàng của tôi. Tám chục đuyca ngay một lúc, tám chục đuyca!

TUBAL: - Tôi đã trở về Vơnidơ cùng với vài người chủ nợ của Antôniô, họ đoán chắc với tôi rằng lão ta không tránh khỏi vỡ nợ.

SAILÔC: - Tôi rất được thỏa lòng; tôi sẽ truy bức nó, tôi sẽ hành hạ nó cho mà xem; ồ! Tôi rất được thỏa lòng!

TUBAL: - Một người trong bọn họ có cho tôi xem một chiếc nhẫn hắn đã đổi được của con gái anh bằng một con khỉ.

SAILÔC: - Tôi nguyền rủa nó! Anh làm tôi đau khổ, Tubal ạ. Đó là viên ngọc lam của tôi, tôi đã mua của lão Lia, hồi tôi còn thanh niên; ví thử có ai đem cả một rừng khỉ đến đổi, tôi cũng chẳng thèm đổi.

TUBAL: - Dù sao, thì cũng chắc chắn là Antôniô bị phá sản.

SAILÔC: - Phải, đúng thế rồi, đúng thế rồi. Đi, Tubal, đi thuê cho tôi một viên mõ tòa; giữ trước mười lăm ngày. Tôi sẽ lấy trái tim của nó, nếu nó sai hẹn, và một khi đã loại được nó ra khỏi Vơnidơ, tôi sẽ có thể tha hồ kinh doanh mua bán tùy sở thích. Đi, đi, Tubal; tôi sẽ đến lễ đường tìm anh; đi, bạn hiền Tubal, sẽ gặp nhau ở lễ đường, Tubal nhé!

(Cùng vào)

(Trích "Người lái buôn thành Vơnidơ" - Wiliam Shakespeare, Tuấn Đô dịch, in trong Wiliam Shakespeare - Tuyển tập tác phẩm, NXB Sân khấu - Trung tâm Văn hóa ngôn ngữ Đông Tây, Hà Nội, 2005)

*Chú thích:

(1) Thành Gien: một thành phố ở Ý, có hải cảng thịnh vượng trên bờ vịnh Gien (trong Địa Trung Hải).

(2) Đuyca: đồng tiền thông dụng ở châu Âu thời Trung cổ.