Giải sgk Sinh học 12 Cánh diều Bài 7. Di truyền học mendel và mở rộng học thuyết mendel có đáp án

Mendel đã giải thích sự truyền vật liệu di truyền qua các thế hệ cơ thể sinh vật theo quy luật phân li và quy luật phân li độc lập.

Mendel đã sử dụng phương pháp phân tích các thế hệ lai bằng toán xác suất thống kê (phương pháp phân tích thống kê). Nhờ phương pháp này, Mendel đã tìm ra được các quy luật di truyền, điều mà một số các nhà khoa học cùng thời cũng thực hiện các thí nghiệm lai thực vật nhưng không tìm ra được. Phương pháp này gồm các bước cơ bản như sau:

(1) Tạo ra các dòng thuần chủng về từng đặc tính của mỗi tính trạng bằng cách cho các cây có đặc tính riêng biệt tự thụ phấn qua nhiều thế hệ.

(2) Cho hai dòng đậu thuần chủng khác nhau về một hoặc nhiều tính trạng tương phản thụ phấn chéo để tạo ra thế hệ lai F1, F2, F3,…

(3) Sử dụng thống kế toán học để phân tích số liệu thu thập được từ một số lượng lớn đời con, sau đó đưa ra giả thuyết giải thích kết quả.

(4) Tiến hành thí nghiệm chứng minh giả thuyết.

a) Mô tả thí nghiệm lai một tính trạng mà Mendel thực hiện: Mendel cho giao phấn giữa các giống hạt đậu hà lan thuần chủng khác nhau về cặp tính trạng tương phản màu sắc hoa (hoa tím và hoa trắng), thu được F₁. Sau đó, ông lấy các cây hoa tím ở F₁ của phép lai này cho tự thụ phấn để thu được F₂.

b) Tỉ lệ kiểu hình ở thế hệ F₁, F₂ trong thí nghiệm lai một tính trạng mà Mendel thực hiện:

F₁: 100% hoa tím.

F₂: 3 hoa tím : 1 hoa trắng.

→ Kết luận: Nhân tố di tuyền quy định hoa trắng không biến mất ở thế hệ F₁ mà đã bị che khuất khi có mặt của nhân tố di truyền quy định hoa tím (màu hoa tím là tính trạng trội còn màu hoa trắng là tính trạng lặn) và F₁ phải có cả hai nhân tố di truyền tím và trắng.

Cơ sở tế bào học của sự phân li tính trạng màu hoa ở cây đậu hà lan trong thí nghiệm của Mendel:

- Nhân tố di truyền là gene, với các allele tồn tại thành từng cặp NST tương đồng.

- Sự phân li của hai nhiễm sắc thể trong mỗi cặp nhiễm sắc thể tương đồng trong giảm phân dẫn tới mỗi giao tử chỉ mang một allele của cặp.

- Sự kết hợp ngẫu nhiên hai giao tử trong thụ tinh dẫn tới hình thành tổ hợp cặp allele ở thế hệ con.

a) Tỉ lệ kiểu hình của từng cặp tính trạng ở thế hệ F₁, F₂:

- Đối với cặp tính trạng màu sắc vỏ hạt: Ở F₁, 100% hạt vàng. Ở F₂, hạt vàng : hạt xanh = (315 + 108) : (101 + 32) ≈ 3 : 1.

- Đối với cặp tính trạng hình dạng vỏ hạt: Ở F₁, 100% hạt trơn. Ở F₂, hạt trơn : hạt nhăn = (315 + 101) : (108 + 32) ≈ 3 : 1.

b) Giải thích sự di truyền của tính trạng màu sắc vỏ hạt và hình dạng vỏ hạt:

- Xét riêng từng cặp tính trạng:

+ Đối với cặp tính trạng màu sắc vỏ hạt: Ở F₁, 100% hạt vàng. Ở F₂, hạt vàng : hạt xanh = (315 + 108) : (101 + 32) ≈ 3 : 1 → Tính trạng hạt vàng trội hoàn toàn với hạt xanh.

+ Đối với cặp tính trạng hình dạng vỏ hạt: Ở F₁, 100% hạt trơn. Ở F₂, hạt trơn : hạt nhăn = (315 + 101) : (108 + 32) ≈ 3 : 1 → Tính trạng hạt trơn trội hoàn toàn với hạt nhăn.

- Xét chung 2 cặp tính trạng: F₁ đồng nhất 100%, tỉ lệ kiểu hình ở F₂ xấp xỉ 9 : 3 : 3 : 1.

→ Như vậy, tỉ lệ mỗi kiểu hình ở thế hệ F₂ bằng tích tỉ lệ của các tính trạng được xem xét. Điều này chứng tỏ trong phép lai hai cặp bố mẹ thuần chủng khác nhau về hai tính tạng tương phản, sự di truyền của từng cặp tính trạng độc lập với nhau.