Chuyên đề Sinh học 12 Chân trời sáng tạo Bài 9. Gíá trị sinh thái nhân văn trong một số lĩnh vực

- Giá trị sinh thái nhân văn được thể hiện trong nhiều lĩnh vực như:

+ Giá trị của sinh thái nhân văn với hệ sinh thái nông nghiệp: Bằng trí tuệ và lao động, con người đã cải tạo tự nhiên, xây dựng nên các hệ sinh thái nông nghiệp phát triển bền vững, nông nghiệp hữu cơ theo hướng thân thiện với môi trường phục vụ đời sống của mình.

+ Giá trị của sinh thái nhân văn với hệ sinh thái đô thị: Với mục đích xây dựng các không gian xanh, con người đã cải tạo thiên nhiên, xây dựng các hệ sinh thái đô thị. Phát triển đô thị bền vững và phục hồi hệ sinh thái nhân văn đô thị bằng văn hóa nhằm hình thành, phát triển các mối quan hệ tốt đẹp giữa người với người, đồng thời gìn giữ văn hóa dân gian trong các lễ hội.

+ Giá trị của sinh thái nhân văn với bảo tồn và phát triển: Đảm bảo sự an toàn cho các loài sinh vật, hệ gene và hệ sinh thái, đảm bảo phát triển bền vững là mục tiêu của con người. Bảo tồn, phục hồi các nguồn lực về thiên nhiên, các yếu tố văn hóa, bảo tồn tri thức bản địa là những biện pháp đáp ứng mục tiêu phát triển bền vững, tạo ra các hệ sinh thái tồn tại các mối quan hệ nhân văn.

+ Giá trị của sinh thái nhân văn với thích ứng biến đối khí hậu: Con người đã chủ động giải quyết những xung đột do biến đổi khí hậu gây ra bằng cách chuyển đổi các mô hình sản xuất và sinh hoạt thích hợp với sự biến đổi khí hậu; chuyển từ quản lí thiên tai truyền thống (tập trung vào ứng phó và phục hồi) sang giảm thiểu các rủi ro hiện hữu, tăng cường khả năng chống chịu ở tất cả các lĩnh vực kinh tế, tự nhiên, văn hóa, xã hội, môi trường nhằm thích ứng với sự biến đối khí hậu và cải biến.

- Con người thực hiện nhiều hành động để bảo vệ thiên nhiên: Xây dựng đô thị xanh, đô thị sinh thái; xử lí chất thải, tăng cường các hoạt động tái chế, tái sử dụng, giảm thiểu tác hại lên môi trường; bảo vệ rừng tự nhiên, phủ xanh đất trống đồi trọc, phục hồi các hệ sinh thái rừng; bảo vệ động vật hoang dã và khôi phục các hệ sinh thái tự nhiên; chuyển từ việc sử dụng năng lượng hóa thạch sang sử dụng nguồn năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời, gió, nước để giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường;…

- Hệ sinh thái nông nghiệp là hệ sinh thái nhân văn điển hình vì: Hệ sinh thái nông nghiệp được con người tạo ra nhằm thoả mãn nhu cầu của mình. Trong hệ sinh thái nông nghiệp, con người không ngừng tìm ra các giải pháp thích hợp để nâng cao chất lượng hoạt động thực tiễn của con người, hướng đến mục tiêu phát triển bền vững.

- Phân tích giá trị nhân văn trong hệ sinh thái nông nghiệp:

+ Bằng kinh nghiệm, thông qua quá trình lao động, con người đã tạo nên các hệ sinh thái nông nghiệp cho năng suất cao, đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của mình.

+ Con người đã lựa chọn những đối tượng sinh vật phù hợp với điều kiện khí hậu, nông hóa thổ nhưỡng cũng như các biện pháp chăm sóc giúp tăng năng suất nhằm đem lại giá trị kinh tế cao.

So với hệ sinh thái nông nghiệp truyền thống, hệ sinh thái nông nghiệp hiện đại có sự đầu tư đầu vào (phân bón, vật tư,...) và sản phẩm đầu ra (năng suất, chất thải,...) đều lớn hơn; hệ sinh thái nông nghiệp hiện đại đã thải ra môi trường nhiều phế thải gây ảnh hưởng xấu tới các hệ sinh thái xung quanh nhiều hơn.

Giá trị sinh thái nhân văn trong nông nghiệp phát triển bền vững:

- Nông nghiệp phát triển bền vững có đầu vào thấp; hạn chế sử dụng các thuốc BVTV, phân hóa học, hormone sinh trưởng, năng lượng hóa thạch; không làm giảm số lượng đất tốt, không làm giảm nước sạch, không làm giảm đa dạng các gene quý, nhưng cho năng suất cao và ổn định.

- Nông nghiệp phát triển bền vững thiết lập một hệ thống bền vững về mặt sinh thái, mang tiềm lực kinh tế cao, có khả năng đáp ứng được nhu cầu của con người mà không làm suy thoái đất và ô nhiễm môi trường.

Hệ sinh thái đô thị được xem là hệ sinh thái nhân văn vì:

- Hệ sinh thái đô thị được con người thiết kế và duy trì.

- Trong hệ sinh thái đô thị luôn tồn tại mối quan hệ xã hội giữa con người với con người (mối quan hệ rất đa dạng và phức tạp) và mối quan hệ giữa con người với môi trường bị giới hạn.