Soạn Tiếng Việt 4 Cánh diều Bài 1: Chân dung của em có đáp án

5 câu hỏi để hiểu về bạn:

- Khi rảnh rỗi bạn thường hay làm gì?

- Bạn có thích nuôi con vật nuôi trong nhà không?

- Bạn có giúp đỡ bố mẹ công việc nhà không?

- Bạn có năng khiếu đặc biệt nào không?

- Món quà sinh nhật mà bạn đáng nhớ nhất?

“Chân dung của em” có nghĩa là đặc điểm, tính cách của bản thân giúp mọi người nhận diễn mình một cách dễ dàng. Mỗi người sẽ có một bức chân dung khác nhau.

- Ở khổ thơ 1, bạn nhỏ hỏi mẹ “con tuổi gì?”.

- Mẹ trả lời rằng con tuổi ngựa, là tuổi đi.

Bạn nhỏ tưởng tượng “ngựa con” sẽ theo ngọn gió đi qua miền trung du, vùng đất đỏ, vùng đại ngàn, triền núi đá, cánh đồng hoa.

Bạn nhỏ tưởng tượng mỗi vùng đất có một màu gió riêng vì bạn nhỏ muốn mang về cho mẹ ngọn gió của trăm miền.

Những hình ảnh trong khổ thơ 3 mà em thích ngựa con đi qua những cánh đồng hoa với màu trắng hoa mơ, mùi hương của hoa huệ và nắng gió của hoa cúc dại.

Ngựa con trong bài thơ là một bạn nhỏ rất yêu mẹ và ngựa con là người rất hiếu thảo.

* Học thuộc lòng các khổ thơ 3 và 4.

- 2 câu chuyện (hoặc 1 câu chuyện, 1 bài thơ) về các bạn cùng lứa tuổi với em:

+ Bài thơ Ngắm trăng của Hoa Diên Vỹ.

+ Câu chuyện Sự tích hoa cúc trắng.

- 1 bài văn (hoặc bài báo) miêu tả hoặc cung cấp thông tin về nội dung trên.

“Sự tích hoa cúc” là một câu chuyện ý nghĩa, đã để lại cho người đọc nhiều suy nghĩ về tình mẫu tử.

Vì thương mẹ em bé đi tìm thuốc chữa bệnh cho mẹ và muốn mẹ sống lâu nên em đã tước cánh hoa thành nhiều cánh nhỏ. Tình yêu thương được thể hiện qua hành động, câu chuyện ngợi ca lòng hiếu thảo của em bé từ đó, khẳng định tình mẫu tử là một tình cảm thiêng liêng, bất diệt. Câu chuyện “Sự tích hoa cúc trắng” là một câu chuyện ý nghĩa, sâu sắc, đã bồi đắp thêm cho chúng ta tình cảm gia đình, tình mẫu tử thiêng liêng, giúp mỗi người nhận thức được trách nhiệm và có những hành động, việc làm chuẩn mực, phù hợp với đạo lý của con người.

Tình mẫu tử là tình cảm bất diệt vì thế mỗi con người phải có những hành động thể hiện sự hiếu thảo và đừng bao giờ làm đau lòng cha mẹ từ những việc làm nhỏ nhất. Đó cũng là trách nhiệm trả công ơn sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ.

- Tên bài đọc: Sự tích hoa cúc trắng.

+ Sự việc: Mẹ của cô bé bị bệnh nhưng không có tiền mua thuốc chữa. Cô bé được bà tiên giúp đỡ “Cháu hãy vào rừng và đến bên gốc cây cổ thụ to nhất trong rừng hái lây một bông hoa duy nhất trên đo. bông hoa ấy có bao nhiêu cánh thì tức là mẹ cháu sống được bằng đấy ngày”. Tuy nhiên bông hoa đó chỉ có bố cánh, cô bé liền xé nhỏ các cánh hoa để mẹ được sống thật lâu.

+ Nhân vật: Cô bé, bà tiên, mẹ.

+ Hình ảnh, câu văn em thích:  Không đành lòng cô liền dùng tay xé nhẹ dần từng cánh hoa lớn thành những cánh hoa nhỏ và bông hoa cũng theo đó mà nhiều cánh dần lên nhiều đến mức ko còn đếm được nữa. Từ đó người đời gọi bông hoa ấy là bông hoa cúc trắng để nói về lòng hiếu thảo của cô bé đó dành cho mẹ mình.

- Cảm nghĩ: Câu chuyện đã thể hiện lòng hiếu thảo của cô bé với mẹ của mình.

a) Đoạn văn trên viết về nhân vật Dế Mèn với những đặc điểm về ngoại hình và tính cách.

b) Câu mở đầu có tác dụng khái quát nội dung đoạn văn.

c) Các câu tiếp theo triển khai nội dung cụ thể về những ấn tượng về ngoại hình và tính cách.

1. Viết về nhân vật bạn nhỏ tuổi ngựa.

2. Tìm ý

- Giới thiệu về nhân vật bạn nhỏ tuổi ngựa và nêu cảm nghĩ của em về nhân vật.

- Kể lại chuyện “Ngựa con” rong chơi khắp nơi cùng ngọn gió.

- Tả cảnh đẹp mà “Ngựa con vui chơi”

- Cậu bé dù đi muôn nơi vẫn tìm đường về với mẹ.

3. Sắp xếp ý

Sắp xếp các ý đã tìm được thành một hệ thống ý mạch lạc, logic.

4. Viết đoạn văn

Nhân vật bạn nhỏ trong bài thơ Tuổi Ngựa của nhà thơ Xuân Quỳnh là một bạn nhỏ đáng yêu và rất hiếu thảo với mẹ. Mở đầu bài thơ, con hỏi mẹ: “Mẹ ơi, con tuổi gì?”. Tò mò hỏi cho biết, ngây thơ hỏi cho hay. Cần gì nghĩa lý sâu xa. Con thơ hiếu động. Chẳng lúc nào “yên một chỗ” Chắc là “Ngựa con” chạy nhảy và “hí” suốt ngày? Ngựa con đi qua những dặm đường, những không gian bao la, những miền đất lạ. “Ngọn gió của trăm miền” ở bốn phương trời với bao hương vị, ở “trên những cánh đồng hoa”. Những bông hoa con hái được ở khắp các miền đất lạ dâng lên mẹ hiền là bông hoa của tâm hồn trong trắng, bông hoa của lòng hiếu thảo và bông hoa ước mơ, khát vọng lên đường. Khổ cuối bài thơ nói lên tình thương mẹ của Ngựa con. Dù cách xa mẹ muôn trùng núi, rừng, sông, biển, con vẫn luôn hướng về mẹ hiền, vẫn tìm về cố hương gặp mẹ.

5. Hoàn chỉnh đoạn văn.

Học sinh đọc lại đoạn văn và sửa chữa nếu có lỗi.

Em lắng nghe cô giáo kể và tự mình kể lại câu chuyện.

Học sinh trao đổi và trả lời các câu hỏi theo hướng dẫn của giáo viên. Lưu ý về cách kể chuyện, trao đổi:

Bạn nhỏ trong truyện không thích cái răng khểnh vì: Thỉnh thoảng, tụi bạn lại trêu tôi. Có bạn còn nói: “Đó là vì cậu không chịu đánh răng. Người siêng đánh răng, răng sẽ mòn đều”.

Khi nghe bạn nhỏ giải thích người bố đã nói: Nó đẹp lắm, nó làm nụ cười của con khác với các bạn. Đáng lí con phải tự hào chứ. Mỗi người có một nét riêng. Hãy quan sát đi rồi con sẽ thấy rất nhiều điều bí mật về những người xung quanh mình.

Điều người bố nói thật chính xác, giúp cho đứa con thêm tự tin về nụ cười và chiếc răng khểnh của mình.

Bạn nhỏ kể cho cô giáo nghe bí mật của mình bởi vì khi bạn nhỏ kể điều bí mật cho một người biết giữ bí mật thì bí mật vẫn còn. Khi bạn nhỏ kể cho cô, sẽ có hai người cùng giữ chung một bí mật.

“Nét riêng” của mỗi người giúp tạo nên phong cách của mỗi cá nhân. Khi biết tận dụng những nét riêng ấy sẽ giúp cho bản thân thêm thu hút và tự tin hơn.

Các danh từ chỉ sự vật:

a) mẹ, Hồng, cửa nhà.

b) chích bông, sâu, mối, mùa màng, cây cối.

c) cơn mưa, cánh đồng, vụ mùa.

Chỉ người: mẹ, Hồng

Chỉ vật: nhà cửa, cây cối, cánh đồng

Chỉ con vật: chích bông, mối

Chỉ hiện tượng tự nhiên: cơn mưa

Chỉ thời gian: vụ mùa, mùa màng

Các danh từ: bạn, hoa, quả, ngôi sao, ông Mặt trời, niềm vui, mọi người, câu chuyện cổ tích, bác gió, đêm, ngày.

Câu giới thiệu: Em là học sinh lớp 4A, trường Tiểu học Võ Thị Sáu.

Danh từ: học sinh,…

* Bạn nhỏ Tuổi Ngựa

a) Cảm nghĩ chung về nhân vật: Nhân vật bạn nhỏ đáng yêu, hiếu thảo.

b) Đặc điểm ngoại hình của nhân vật: Nhanh nhẹn

c) Đặc điểm tính cách: Thích khám phá, thương mẹ và hiếu thảo với mẹ.

* Cô bé Hồng:

a) Cảm nghĩ chung về nhân vật: Hồng là một cô bé ngoan.

b) Đặc điểm ngoại hình của nhân vật: Hồng là một cô gái cao, lớn.

c) Đặc điểm tính cách: Biết rút kinh nghiệm cho bản thân, biết chăm sóc em, giúp đỡ mẹ công việc nhà.

* Bạn nhỏ trong câu chuyện Chiếc răng khểnh.

a) Cảm nghĩ chung về nhân vật: Nhân vật bạn nhỏ là một bạn nhỏ đáng yêu.

b) Đặc điểm ngoại hình của nhân vật: bạn nhỏ có một chiếc răng khểnh.

c) Đặc điểm tính cách: Tự ti khi bạn bè trêu trọc về chiếc răng khểnh. Tự tin khi chia sẻ câu chuyện của mình với bố và cô giáo.

HS trao đổi với các bạn về kết quả tìm ý và sắp xếp ý.

Những đặc điểm của người bạn mới khiến Minh chú ý: cái tên rất ngộ: Thi Ca và mái tóc xù như lông nhím.

Thi Ca thường đụng vào tay Minh khi đang viết bởi vì Thi Ca viết tay trái.

Minh dùng phấn kẻ một đường chia đôi mặt bàn để vạch rõ ranh giới, để Thi Ca không chạm vào Minh khi viết bài nữa.

Khi cô giáo cho biết Thi Ca phải vào bệnh viện, Minh đã nhớ lại bàn tay mặt Thi Ca thường giấu trong hộc bàn, nhớ ánh mắt buồn của bạn lúc Minh vạch đường phấn trắng.

Câu chuyện muốn nói: hãy thông cảm cho những khuyết điểm của người khác.

Hoạt động 4. Viết đoạn văn

Bạn nhỏ trong câu chuyện Chiếc răng khểnh là một cậu bé đáng yêu với những suy nghĩ về chiếc răng khểnh của mình. Cậu bé cảm thấy rất tự ti khi bị bạn trêu về chiếc răng ấy. Điều đó đã trở thành một nút thắt trong lòng khiến cho cậu bé ít cười hơn trước. Khi tâm sự với bố, cậu bé đã bớt tự ti hơn trước. Cậu coi đó là một bí mật của mình. Khi tâm sự với cô giáo về bí mật ấy, cậu bé đã cảm thấy vui vẻ hơn vì đã có thêm người giữ gìn bí mật cho mình. Chiếc răng khểnh sẽ là một kỉ niệm đáng yêu của cậu.

Hoạt động 5. Hoàn chỉnh đoạn văn.

Học sinh đọc lại bài viết của mình và sửa chữa nếu có lỗi sai.

Cảm nghĩ của em về các nhân vật trong những câu chuyện, bài thơ đã học ở Bài 1:

a) Nhân vật bạn nhỏ trong bài thơ Tuổi Ngựa là một một cậu bé hiếu thảo. Dù có đi khắp muôn nơi, cậu bé luôn tìm đường về với mẹ.

b) Nhân vật Hồng trong câu chuyện làm chị đã ý thức được trách nhiệm làm chị của mình. Từ đó, Hồng đã biết giúp đỡ mẹ trông em và làm việc nhà.

c) Nhân vật bạn nhỏ trong câu chuyện Cái răng khểnh là một bạn nhỏ đáng yêu. Ban đầu, cậu bé tự ti về chiếc răng khểnh do bị bạn bè trêu chọc. Sau khi tâm sự với bố và cô giáo, cậu bé đã thấy tự tin và vui vẻ hơn.

d) Nhân vật Minh trong câu chuyện Vệt phấn trên bàn là một người bạn tốt. Khi chưa hiểu rõ về Thi Ca, Minh đã rất khó chịu khi viết bài và vạch ra ranh giới. Nhưng sau đó, Minh đã hiểu và ân hận về hành động của mình.

a) Nếu bạn em có một đặc điểm (về ngoại hình hoặc tính cách) khác biệt mọi người em sẽ tôn trọng những điểm khác biệt đó. Coi đó là một phong cách riêng của bạn ấy.

b) Nếu em có một đặc điểm (về ngoại hình và tính cách) khác biệt mọi người em sẽ coi đó là phong cách riêng của mình, tự tin về những điểm đó.

Những đức tính mà em thích ở một người bạn của em: bạn A là một học sinh giỏi, bạn rất tốt bụng, thường xuyên giúp đỡ những người xung quanh.

Người cha dạy con trai kiềm chế tính nóng nảy bằng cách đóng đinh vào hàng rào gỗ.

Khi cậu bé đã kiềm chế được tính nóng nảy, người cha đã bảo con: Sau một ngày mà con không hề cáu giận ai, con hãy nhổ một cái đinh ra khỏi hàng rào.

“Vết đinh” trong câu “Dù con đã nhổ đinh đi, vết đinh vẫn còn” chỉ những vết thương khó lành trong lòng người khác và cả trong lòng đứa con sau những lời xúc phạm của cơn giận.

Một lần em giận dỗi bạn cùng lớp, em đã buông những lời nói khó nghe và làm tổn thương bạn ấy. Sau đó em nhận ra mình đã sai, tuy nhiên em cũng rất ân hận về những lời nói của mình khi nóng nảy.

Dấu gạch ngang trong bảng sau được dùng để đánh dấu các ý trong một đoạn liệt kê tên các nhân vật trong các câu chuyện, bài thơ đã học.

Trẻ em có bổn phận sau đây:

- Yêu quý, kính trọng, hiếu thảo với ông bà, cha mẹ;

- Kính trọng thầy giáo, cô giáo; lễ phép với người lớn;

- Thương yêu em nhỏ; đoàn kết với bạn bè;

- Giúp đỡ người già yếu, người khuyết tật, tàn tật, người gặp hoàn cảnh khó khăn.

Em là một học sinh lớp 4. Ở nhà hay trên trường bố mẹ, thầy cô luôn dạy cho em những điều hay lẽ phải. Điều đó đã khiến em trở thành một người con ngoan trò giỏi:

- Yêu quý, kính trọng, hiếu thảo với ông bà, cha mẹ;

- Kính trọng thầy giáo, cô giáo; lễ phép với người lớn;

- Thương yêu em nhỏ; đoàn kết với bạn bè;

- Giúp đỡ người già yếu, người khuyết tật, tàn tật, người gặp hoàn cảnh khó khăn.

Tí – chuột; sửu – trâu; dần – hổ; mão – mèo; thìn – rồng; tị – rắn; ngọ –  ngựa; mùi – dê; thân – khỉ; dậu – gà; tuất – chó; hợi – lợn.

a) Em thích con giáp tuất – chó vì nhà em có nuôi một chú chó rất dễ thương.

b) Em sinh năm mão – mèo. Con mèo là một con vật thông minh và nhanh nhẹn.

a) Viết đoạn văn về con giáp mà em thích:

Em là một người rất yêu động vật, em cũng có cho riêng mình một chú chó con rất đáng yêu. Hơn cả một vật nuôi cưng, chú cún của em còn là một người bạn mà em hết sức yêu quý, tin tưởng. Từ ngày có cún con bên cạnh, cuộc sống của em trở nên vui nhộn và sống động hơn. Cậu bạn nhỏ nhưng hết sức dễ thương đã đem đến cho em rất nhiều sự hứng khởi.

b) Viết đoạn văn về con giáp là tuổi của em.

Con mèo là một con vật rất đáng yêu trong cuộc sống. Vì sinh năm con mèo nên em cũng đã được mẹ mua cho một chú mèo rất xinh xắn. Ngày đầu tiên trở thành một người bạn trong gia đình, chú mèo còn bé xíu, tầm bằng chai nước nhỏ. Vậy mà thoáng qua đã một năm trời, chú mèo đã lớn hơn, trưởng thành hơn, không còn rụt rè như hồi đầu. Chú mèo rất thông minh và nhanh nhẹn. Nó cũng rất thân thiết với các thành viên trong gia đình tôi. Cả nhà ai cũng yêu quý chú mèo.

Học sinh trao đổi bài với các bạn và bình chọn sản phẩm hay và đẹp nhất.

Chọn đáp án: b) Vì chim sâu thấy bông hoa rất biết ơn chiếc lá.

Chọn đáp án a) Từ một búp non lớn dần thành chiếc lá và cứ là chiếc lá như thế mãi.

Chọn đáp án c) Vì nhờ có lá mới có hoa, quả, đem lại niềm vui cho mọi người.

Dấu gạch ngang được dùng để đánh dấu các ý trong một đoạn liệt kê.

Tôi là chim sâu, sau khi trò chuyện với chiếc lá và hoa tôi đã rất khâm phục chiếc lá. Ban đầu, tôi thấy đó là một chiếc lá nhạt nhẽo. Khi nghe bông hoa ca ngợi, tôi còn thấy bông rất khéo bịa chuyện. Sau khi hiểu được, tôi thấy chiếc lá thật có ích. Tôi đã nghĩ rằng: Có khi nào chiếc lá biến thành hoa, thành quả, thành một ngôi sao, thành ông Mặt Trời đem lại niềm vui cho mọi người như trong các câu chuyện cổ tích mà bác gió thường rì rầm kể suốt đêm ngày. Nhưng không, chiếc lá tuy rất giản dị nhưng lại vô cùng có ích cho đời. Nhờ có lá mới những hoa, những quả, những niềm vui.

HS tự đánh giá bài làm của mình.

HS dựa vào bài đánh giá và rút kinh nghiệm cho bản thân.