Quan sát các hình ảnh dưới đây và nêu nhận xét:

a, Nêu những điều em quan sát được ở mỗi hình ảnh.

b, Qua các hình ảnh, em nhận thấy đời sống của loài người đã thay đổi như thế nào theo thời gian?

Theo em, những ai đã tạo nên sự thay đổi đó?

Chuyện cổ tích về loài người

Trời sinh ra trước nhất 

Chỉ toàn là trẻ con 

Trên Trái Đất trụi trần 

Không dáng cây, ngọn cỏ. 

Mắt trẻ con sáng lắm 

Nhưng chưa thấy gì đâu 

Mặt Trời mới nhô cao 

Cho trẻ con nhìn rõ.

Nhưng còn cần cho trẻ

Tình yêu và lời ru 

Cho nên mẹ sinh ra 

Để bế bồng, chăm sóc.

Muốn cho trẻ hiểu biết 

Thế là bố sinh ra 

Bố bảo cho biết ngoan 

Bố dạy cho biết nghĩ.

Rộng lắm là mặt bể

Dài là con đường đi 

Núi thì xanh và xa

Hình tròn là Trái Đất.

Chữ bắt đầu có trước 

Rồi có ghế, có bàn 

Rồi có lớp, có trường 

Và sinh ra thầy giáo. 

Cái bảng bằng cái chiếu 

Cục phấn từ đã ra

Thầy viết chữ thật to

“Chuyện loài người” trước nhất.

Xuân Quỳnh

Theo giải thích của tác giả, mọi người, mọi vật sinh ra vì ai?

Em thích hình ảnh nào trong bài thơ? Vì sao?

Bài thơ muốn nói với em điều gì?

Tìm đọc thêm ở nhà:

- 2 câu chuyện (hoặc 1 bài thơ, 1 câu chuyện) về các phát minh, sáng chế.

- 1 bài văn (báo cáo) miêu tả hoặc cung cấp thông tin về nội dung trên.

Viết vào phiếu đọc sách:

- Tên bài đọc và một số nội dung chính của bài đọc (nhân vật hoặc sự việc, hình ảnh, câu văn em thích)

- Cảm nghĩ của em về 1 trong những nội dung trên.

Bài văn sau đây thuật lại sự việc gì? Tác giả được chứng kiến hay tham gia sự việc?

Ngày hội giao lưu

(SGK Tiếng việt 4 cánh diều tập 2 trang 103)

Sự việc được thuật lại theo trình tự nào?

Tác giả tự xưng là gì?

Thuật lại một tiết học (hoặc một buổi tham quan) của lớp em.

Thuật lại một cuộc thi thể thao (hoặc một buổi biểu diễn nghệ thuật) mà em được xem.

Nghe và kể lại câu chuyện

Thảo luận:

a, Qua câu chuyện trên, em hình dung người xưa lấy lửa từ đâu?

b, Theo em, khi không lấy được lửa từ thiên nhiên, người ta làm cách nào để có lửa?

c, Lửa thay đổi cuộc sống của con người như thế nào?

* Nội dung chính Sáng tạo vì cuộc sống: Bài đọc nói về những sáng chế lớn nhỏ xuyên suốt lịch sử - nguồn gốc của những tiện nghi mà chúng ta đang sử dụng hàng ngày.

Sáng tạo vì cuộc sống

Chúng ta đang được sống trong một xã hội đầy đủ tiện nghi. Có bao giờ bạn tự hỏi: “Những tiện nghi ấy do đâu mà có?”. Câu trả lời là nhờ những sáng chế lớn nhỏ của biết bao thế hệ trong lịch sử.

Có những sáng chế ra đời từ hàng nghìn năm trước như chữ viết. Có những sáng chế chỉ mới ra đời như chiếc điện thoại thông minh. Có những sáng chế là công trình của các nhà khoa học danh tiếng. Nhưng cũng nhiều sáng chế là của người dân bình thường. Ví dụ, chiếc cần gạt nước là sáng kiến nảy ra từ một chuyến du lịch của bà Ma-ri An-đéc-xơn. Trong chuyến đi này, bà đã chứng kiến cảnh các tài xế phải thường xuyên dừng xe để lau hơi nước và tuyết phủ trên kính trước buồng lái. Về nhà, bà đã thiết kế ra chiếc cần gạt nước rất hữu ích.

Mỗi sáng chế lớn nhỏ đều góp phần viết nên lịch sử văn minh của loài người.

Diệu Anh

Theo em, mỗi người có thể làm gì để đóng góp vào sự phát triển của xã hội?

Tìm nghĩa phù hợp với mỗi từ dưới đây:

Tìm những từ thích hợp trong ngoặc đơn đề hoàn thành các câu sau:

a, Năm 1878, người lo lổ chức thành công cuộc gọi điện thoại đường dài đầu tên. Hai đầu dây điện thoại cách nhau tới 300 ki-lô-mét. Những người tham dự cuộc thí nghiệm ở hai đầu dây đều nhảy lên hò reo, vui mừng. Báo chí tới tấp đưa tin về ( phát minh, sáng chế, phát kiến) tuyệt vời này.

Thee Vũ Bội Tuyển

b, Hằng ngày, em vẫn thấy Mặt Trời mọc từ hướng đông và lặn ở hướng tây. Nhưng nếu em đứng trên Sao Kim, em sẽ (phát minh, phát hiện, phát kiến) Mặt Trời mọc từ hướng tây và lặn ở hướng đông. Hiện tượng này xảy ra là do Sao Kim tự quay từ đông sang tây, còn Trái Đất thì tự quay từ tây sang đông. Nếu em là người đầu tiên nêu ra hiện tượng kì lạ này trên Sao Kim thì đó sẽ là một (phát minh, phát kiến, phát hiện) đóng góp vào kho tàng kiến thức của loài người.

Theo sách Mười vạn câu hỏi “Vì sao?"

Viết đoạn văn ngắn (4-5 câu) về một phát minh hoặc sáng chế mà em biết qua truyện Lửa thần hoặc bài đọc Sáng tạo vì cuộc sống.

Thuật lại một tiết học (hoặc 1 buổi tham quan) của lớp em.

Thuật lại một cuộc thi thể thao (hoặc một buổi biểu diễn nghệ thuật) mà em được xem.

* Nội dung chính Nhà bác học Niu-tơn: Câu chuyện kể về một nhà bác học nổi tiếng tên Niu-tơn – một người ham khám phá, thông minh và sự đóng góp của tinh thần ấy đối với nhân loại.

Nhà bác học Niu-tơn

Từ nhỏ, Niu-tơn đã có tài quan sát. Một lần, trên đường đến trường, cậu bé Niu-tơn thấy cái bóng của mình ngả dài ra phía trước; đến trưa thì bóng ngắn lại; chiều, nó lại đổi hướng và dài ra. Cậu bé phát hiện ra rằng: Bóng người là do ảnh Mặt Trời chiếu xuống tạo thành, mà Mặt Trời thì luôn dịch chuyển trên bầu trời nên cái bóng cũng thay đổi theo. Về nhà, cậu làm ngay một chiếc đồng hồ dựa vào bóng nắng. Cậu chỉ vào một vạch trên đồng hồ, nói với bà ngoại: “Khi bóng đổ xuống đây thì bà có thể biết là cháu đã tan học.”.

Năm 22 tuổi, Niu-tơn trở thành giảng viên đại học. Nhưng một trận dịch hạch lớn xảy ra, trường học phải đóng cửa, ông đành về quê lánh nạn. Một lần, Niu-tơn ngồi đọc sách trong vườn. Bỗng một quả táo rụng xuống đầu ông. Ông băn khoăn tự hỏi: “Tại sao quả táo chín lại rơi xuống mà không bay lên trời? Trái Đất có cái gì hút nó chăng?". Từ đó, ông bắt tay vào nghiên cứu và khám phá ra một định luật nổi tiếng.

Những thành tựu rực rỡ mà Niu-tơn đạt được chủ yếu là do ông say mê nghiên cứu. Khi suy nghĩ về một vấn đề gì, ông thường quên hết mọi thứ xung quanh. Có lần, Niu-tơn mời bạn đến ăn cơm. Người bạn đến giữa lúc ông đang mải mê làm việc. Chờ không được, người bạn đành ăn trước rồi ra về. Mãi lâu sau, Niu-tơn mới bước ra khỏi phòng làm việc. Nhìn thấy bát đĩa đã dùng để trên bàn, ông ngạc nhiên nói: “Chết thật! Vậy mà mình cứ tưởng là chưa ăn.”.

Nhờ thông minh, lại say mê nghiên cứu, Niu-tơn đã có những cống hiến lớn cho nhân loại.

Theo Nguyễn Trang Hương

Cậu bé Niu-tơn đã ứng dụng kết quả quan sát của mình vào việc gì?

Câu chuyện về quả táo rụng ở đoạn 2 nói lên điều gì về Niu-tơn?

Việc Niu-tơn luôn đặt ra và tìm cách trả lời những câu hỏi về các hiện tượng xung quanh đã giúp ông thành công như thế nào trong khoa học?

Câu chuyện ở đoạn 3 giúp em hiểu điều gì về nhà bác học Niu-tơn?

Mỗi đoạn mở bài dưới đây là mở bài trực tiếp hay mở bài gián tiếp?

a, Chủ nhật vừa qua, huyện em tổ chức "Ngày hội giao lưu câu lạc bộ rô bốt". Buổi giao lưu diễn ra ở ngay gần nhà. Lẽ ra, em có thể tự đến đó nhưng mẹ em cũng thích cuộc thi rô bốt trong ngày hội nên hai mẹ con cùng đi.

Nam Trực, Ngày hội giao lưu

b, Bác Hồ dạy: "Tuổi nhỏ làm việc nhỏ, tuỳ theo sức của mình ". Vâng lời Bác, em đã làm nhiều việc giúp đỡ cho mẹ theo thời gian biểu hàng ngày.

Theo Nông Thị Cổ, Thuật lại những việc làm giúp đỡ cha mẹ

c, Sóng Chủ nhật vừa qua, thầy giáo dẫn chúng em đến xem phòng triển lãm “Vở sạch chữ đẹp" của nhà trường.

Theo Trần Đăng Khoa, Thuật lại một buổi xem triển lãm

Các đoạn kết bài dưới đây là kết bài mở rộng hay không mở rộng? Cách kết bài như vậy có tác dụng gì?

a) Ngày nào cũng vậy, cũng từng ấy công việc em giúp mẹ cha. Nằm trong màn rồi nhưng em vẫn chưa ngủ được ngay. Một ngày đã qua đi với nhiều việc. Bao nhiêu ý nghĩ đang chập chờn chạy theo nhau cùng với những công việc hằng ngày em đã làm như nhảy múa quanh em. Em ngủ thật ngon và nụ cười sẽ còn đọng mỏi trên môi.

Theo Nông Thị Cổ, Thuật lại những việc làm giúp đỡ cha mẹ

b, Sau hai giờ tham quan phòng triển lãm, chúng em ra về. Mặt Trời đã lên cao, nắng rải vàng trên cánh đồng lúa mênh mông. Lòng em rạo rực, em nhìn các bạn, ai cũng thấy mến hơn, hàng cây đẹp hơn, đồng lúa xanh hơn. Em thấy như các thầy, các cô, các bạn trông chờ ở em những thành tích tốt hơn, đẹp hơn để góp phần cho những cuộc triển lãm của nhà trường.

Theo Trần Đăng Khoa, Thuật lại một buổi xem triển lãm “Vở sạch chữ đẹp"

c, Mẹ bảo: " Con đừng buồn! Các đội hôm nay đều thắng. ". Ồ sao mẹ tôi nói đúng thế! Chúng em đều thắng vì cuộc thi rất vui và bổ ích.

Nam Trực, Ngày hội giao lưu

Viết đoạn văn mở bài và đoạn kết bài cho bài văn mà em đã lựa chọn đề và lập dàn ý.

Đọc hướng dẫn sau:

Trình bày lại cách làm chiếc tên lửa.

Thực hành làm chiếc tên lửa

Đoàn thám hiểm của Ma-gien-lăng được giao nhiệm vụ gì?

Đoàn thám hiểm đi qua những đâu? Chuyến đi thám hiểm kéo dài bao nhiêu ngày?

Đoàn thám hiểm gặp những khó khăn gì trong chuyến đi?

Chuyến đi của đoàn thám hiểm mang lại những nhận thức mới về thế giới như thế nào?

Câu chuyện giúp em hiểu gì về các nhà thám hiểm

Tìm tên một cơ quan, tổ chức trong câu sau và cho biết tên ấy được viết như thế nào:

Ngày 24 - 3 - 1963, trong buổi trồng cây cùng học sinh Trường Trung học cơ sở Tam Sơn tại nhà Lưu niệm Ngô Gia Tự, thầy Nguyễn Đức Thìn, Tổng phụ trách Đội đã khởi xướng phong trào " Thiếu nhi làm nghìn việc tốt"

Theo Nam Dũng

Tên cơ quan, tổ chức ở bài tập 1 được viết như thế nào? Tìm ý đúng:

a, Viết hoa chữ cái đầu của tiếng đầu tiên trong tên đó.

b, Viết hoa chữ cái đầu của mỗi tiếng trong tên đó.

c, Viết hoa chữ cái đầu của mỗi bộ phận tạo thành tên đó.

Viết tên một câu lạc bộ thể thao hoặc nghệ thuật mà em biết.

Viết lại tên của tổ chức Đội trong câu sau cho đúng:

Ngày 15-5-1977, nhân dịp kỉ niệm ngày thành lập Đội, thiếu nhi Thành phố Hồ Chí Minh đã có sáng kiến phát động một phong trào thi đua. Mục đích của phong trào là thu gom 4 triệu tấn giấy loại để bán tiền đóng đoàn tàu mang tên Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh. Phong trào được thiếu nhi cả nước hưởng ứng.

Theo Khuất Minh Trí

Viết một đoạn văn ngắn (4 - 5 câu) giới thiệu về gia đình em, trong đó có tên trường mà anh (hoặc chị, em) của em đang học và tên cơ quan, doanh nghiệp mà bố mẹ (hoặc người thân khác) của em đang làm việc.

Chọn 1 trong 2 đề:

a, Viết 1-2 đoạn văn thuật lại diễn biến một tiết học ( hoặc một buổi tham quan) của lớp em.

b, Viết 1-2 đoạn văn thuật lại diễn biến một cuộc thi thể thao (hoặc buổi biểu diễn nghệ thuật) mà em được xem.

Giới thiệu, bình chọn những đoạn văn có nội dung chân thân (phản ánh đúng thực tế) và cách viết có cảm xúc.

* Nội dung chính Nụ cười Ga-ga-rin: Bài đọc kể về một phi công vũ trụ tên Ga-ga-rin – người đầu tiên bay vào vũ trụ.

Nụ cười Ga-ga-rin

Ngày 14-4-1961, báo chí tất cả các nước đều đưa tin: “Con người đã bay vào vũ trụ.". Người đầu tiên thực hiện chuyến bay ấy hai ngày trước trên con tàu Phương Đông 1 của Liên Xô là phi công vũ trụ Ga-ga-rin.

Tin tức về chuyến bay chấn động toàn thế giới. Ở Mát-xcơ-va đã diễn ra một cuộc diễu hành tự phát dài 10 ki-lô-mét xuyên thành phố với sự tham gia của hàng triệu người dân mừng sự kiện này.

Ga-ga-rin sinh ra trong một gia đình nông dân ở miền tây nước Nga. Làng quê ông bị phát xít Đức xâm chiếm khi ông mới là cậu bé lên bảy. Gia đình ông bị đuổi khỏi nhà và phải sống trong một túp lều đắp bằng bùn. Chiến tranh kết thúc, Ga-ga-rin vừa đi học vừa làm trong một xưởng đúc. Có một chi tiết thú vị là khi tên lửa chuẩn bị xuất phát, nhà du hành vũ trụ xuất thân thợ đúc đã buông một câu nói mộc mạc không theo nghi thức vào máy bộ đàm: “Đi thôi!”.

Ga-ga-rin là một nhân vật đầy sức cuốn hút, với gương mặt luôn nở nụ cười. Người ta từng nói rằng nụ cười của Ga-ga-rin có thể làm tan chảy những trái tim sắt đá nhất. Sức hút và nụ cười dễ mến của ông đã nhanh chóng chinh phục mọi người. Những lời mời dành cho nhà du hành vũ trụ đầu tiên bay đến từ khắp nơi trên thế giới. Ông đã đến trụ sở Liên hợp quốc ở Niu Y-oóc (Mỹ) và thăm hàng chục nước.

Ở Anh, có một khoảnh khắc khá nổi tiếng khi ông đến thành phố Man-che-xtơ. Bất chấp trời mưa, ông vẫn đứng trong chiếc xe mui trần để vẫy chào công chúng. Ông giải thích điều đó với lí lẽ thật giản dị: “Mọi người đến đây để nhìn thấy tôi mà.”.

Theo XTI-Vân Đạo-Linh

Cuộc diễu hành của hàng triệu người ở Mát-xcơ-va thể hiện điều gì?

Phi công vũ trụ Ga-ga-rin có tuổi thơ sinh ra trong một gia đình nông dân ở miền tây nước Nga, làng quê bị phát xít Đức xâm chiếm khi ông mới là cậu bé lên bảy. Chiến tranh kết thúc ông vừa học vừa làm trong một xưởng đúc.

Theo tác giả, điều gì tạo nên sức cuốn hút của Ga-ga-rin?

Hình ảnh Ga-ga-rin bất chấp trời mưa, đứng trên xe mui trần vẫy chào công chúng nói lên điều gì về ông?

Dựa theo tranh, viết thêm lời phù hợp với các tranh 1,2,4 để hoàn thành bản hướng dẫn cách làm con voi bằng bìa các tông.

Trao đổi về câu chuyện (bài thơ, bài văn, bài báo) mà bạn em giới thiệu:

a, Em thích nhân vật (hoặc chi tiết, hình ảnh) nào trong câu chuyện (bài thơ, bài văn, bài báo) đó? Vì sao?

b, Em học được điều gì qua câu chuyện (bài thơ, bài văn, bài báo) đó?

* Nội dung chính Một trí tuệ Việt Nam: Bài đọc kể về bác sĩ Tôn Thất Tùng và những công lao mà ông đã mang lại cho ngành y Việt Nam.

Một trí tuệ Việt Nam

Tôn Thất Tùng sinh ra trong một gia đình quan lại nhưng chọn con đường làm bác sĩ. Thời trai trẻ của ông trôi qua trong bốn bức tường bệnh viện. Miệt mài suốt bốn năm trong các phòng mổ xác, Tôn Thất Tùng đã mổ và nghiên cứu hơn 200 lá gan. Kết quả lao động ấy đã giúp ông hoàn thành một công trình về gan, được Trường Đại học Pa-ri tặng Huy chương Bạc. Đến năm 1939, Tôn Thất Tùng đề xuất một phương pháp cắt gan mới. Công trình được gửi sang Viện Hàn lâm Phẫu thuật Pa-ri nhưng không được hoan nghênh vì nó quá mới.

Kháng chiến chống thực dân Pháp bùng nổ, bác sĩ Tôn Thất Tùng rời Hà Nội lên chiến khu. Những lần bị giặc càn quét, nhà cửa, tài sản của ông bị đốt trụi nhưng bộ đồ mổ thì không suy suyển. Vừa dạy học để đào tạo cán bộ y tế, vừa cầm dao mổ, ông luôn có mặt trong các trạm phẫu thuật tiền phương của nhiều chiến dịch lớn.

Hoà bình lập lại, ông làm Giám đốc Bệnh viện Phủ Doãn. Năm 1958, ông thực hiện thành công ca mổ tim đầu tiên ở Việt Nam. Ông cũng là người đặt nền móng cho khoa mổ sọ não. Năm 1963, ông hoàn thiện và giới thiệu phương pháp cắt gan của mình. Phương pháp này được ghi vào một số từ điển y khoa quốc tế với tên gọi “phương pháp Tôn Thất Tùng”.

Với những cống hiến xuất sắc của mình, bác sĩ Tôn Thất Tùng đã được tặng danh hiệu Anh hùng Lao động và Giải thưởng Hồ Chí Minh. Ông cũng là một trong mười hai người trên thế giới và là người duy nhất ở Việt Nam được Viện Hàn lâm Phẫu thuật Pa-ri tặng Huy chương Phẫu thuật Quốc tế.

Theo Linh Quang

Những chi tiết ở đoạn 2 nói lên điều gì về bác sĩ Tôn Thất Tùng?

Sau khi hòa bình lập lại, bác sĩ Tôn Thất Tùng đã có những đóng góp gì cho y học?

Theo em, điều gì đã giúp bác sĩ Tôn Thất Tùng thành công?

Chọn 1 trong 2 đề sau:
a, Viết đoạn văn ngắn về một bảo tàng ( hoặc một thư viện) mà em biết.
b, Viết đoạn văn ngắn về một đội bóng ( hoặc một đoàn nghệ thuật) mà em yêu thích.

Đề bài: Dựa vào dàn ý đã lập, viết bài văn theo 1 trong 2 đề sau:

1. Thuật lại một tiết học ( hoặc một buổi tham quan) của lớp em.

2. Thuật lại một cuộc thi thể thao (hoặc buổi biểu diễn nghệ thuật) mà em được xem.

Viết bản hướng dẫn làm một đồ chơi mà em thích ( kèm theo một hình vẽ hoặc ảnh sưu tầm được về đồ chơi đó).

Giới thiệu, bình chọn bản hướng dẫn có nội dung rõ ràng, dễ hiểu và trang trí đẹp.

Nhà phát minh sáu tuổi

Ma-ri-a sinh ra trong một gia đình sáu đời có người là giáo sư đại học. Cô bé rất thích quan sát. Hồi cô sáu tuổi, có lần, gia đình tổ chức bữa tiệc lớn. Cô bé nhận thấy một điều lạ: Mỗi lần gia nhân bưng trà lên, tách đựng trà thoạt đầu rất dễ trượt trong đĩa. Nhưng khi nước trà rớt ra đĩa thì những tách trà kia bỗng nhiên dừng chuyển động, cứ như bị cái gì đó ngăn lại. Ma-ri-a nghĩ mãi mà vẫn không hiểu vì sao. Thế là cô lặng lẽ lẻn ra khỏi phòng khách.

Cô bé vào bếp, lấy một bộ đồ trà ra và tự mình làm đi làm lại thí nghiệm. Cuối cùng, cô cũng hiểu ra: Khi giữa tách trà và đĩa có một chút nước thì tách trà sẽ đứng yên. Lúc ấy, Ma-ri-a chợt thấy cha đang vào bếp. Cô liền nói với cha phát hiện của mình. Cha cô hết sức vui mừng. Ông nâng bổng cô con gái nhỏ lên vai, đi thẳng ra phòng khách, hỉ hả nói: “Đây sẽ là giáo sư đời thứ bảy của gia tộc tôi!”.

Về sau, Ma-ri-a trở thành giáo sư của nhiều trường đại học danh tiếng ở Mỹ. Năm 1963, bà vinh dự được tặng Giải thưởng Nô-ben.

Theo sách Gương hiếu học của 100 danh nhân đoạt giải Nô-ben

Khi Ma-ri-a nói với cah về phát hiện của mình, thái độ của người cha thế nào? Tìm các ý đúng:

a, Cha cô hết sức vui mừng.

b, Ông nâng bổng cô con gái nhỏ lên vai, đi thẳng ra phía phòng khách.

c, Ông hỉ hả nói: " Đây sẽ là giáo sư đời thứ bảy của gia tộc tôi!"

d, Ông tin là Ma-ri-a sẽ được Giải thưởng Nô-ben.

Lời tiên đoán của người cha đã thành sự thật như thế nào? Tìm ý đúng:

a, Ma-ri-a biết quan sát và tự đặt cho mình câu hỏi.

b, Ma-ri-a biết làm thí nghiệm để trả lời câu hỏi.

c, Ma-ri-a trở thành giáo sư của nhiều trường đại học.

d, Ma-ri-a được Giải thưởng Nô-ben.

Dòng nào dưới đây nêu đúng và đủ các từ trong bài đọc chỉ công việc nghiên cứu và kết quả nghiên cứu của nhà khoa học? Tìm ý đúng:

a, quan sát, thí nghiệm, phát minh, phát hiện

b, giáo sư, gia tộc, đại học, thí nghiệm

c, gia tộc, phát minh, phát hiện, đại học

d, đại học, quan sát, thí nghiệm, giáo sư

Dựa theo nội dung bài đọc, hãy viết bản hướng dẫn thực hiện thí nghiệm của cô bé Ma-ri-a theo 4 bước.

Em cần cố gắng thêm về mặt nào?