Bộ 20 đề tham khảo thi vào lớp 10 môn Văn TP.HCM năm 2025-2026 có đáp án - Đề số 9
4.6 0 lượt thi 4 câu hỏi 45 phút
Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.
🔥 Đề thi HOT:
40 bài tập NLXH ôn thi vào 10 Chủ đề: Phát triển bản thân có lời giải
12 bài tập NLXH ôn thi vào 10 Chủ đề: Gia đình có lời giải
14 bài tập NLXH ôn thi vào 10 Chủ đề: Mối quan hệ với tự nhiên có lời giải
17 bài tập NLXH ôn thi vào 10 Chủ đề: Môi trường học đường có lời giải
Đề minh họa thi vào lớp 10 môn Ngữ văn năm 2025 - Phòng GD Quận 1 có đáp án
Đề minh họa thi vào lớp 10 môn Văn năm 2026 TP. Hồ Chí Minh
7 bài tập NLXH ôn thi vào 10 Chủ đề: Chủ đề học tập có lời giải
9 bài tập NLXH ôn thi vào 10 Chủ đề: Công nghệ thông tin có lời giải
Nội dung liên quan:
Danh sách câu hỏi:
Đoạn văn 1
Cho đoạn văn bản sau:

(Trích nguồn: NXB Kim Đồng)
Tuy luyện tập gian khổ, nhưng chúng tôi vẫn cố gắng vượt qua. Vả lại cô giáo cũng
luôn luôn nhắc nhở chúng tôi là muốn trở thành những chiến sĩ giỏi, thì ngay từ khi còn
học ở trường đã phải rèn luyện mình có những đôi chân cứng cáp, nhanh nhẹn, lại biết chịu đựng bền bỉ, dẻo dai.
Mới đầu, tôi chạy chậm. Tốc độ nhanh nhất cũng không quá 1cm/giây. Vừa chạy một quãng chừng hai mét đã thấy mệt lử. Về sau, tôi đã chạy nhanh gấp đôi, rồi gấp ba. Không những thế, tôi còn chạy trên cả một quãng đường dài hai chục mét, hết lao xuống đèo lại leo lên dốc, mà vẫn chưa thấm mệt. Đặc biệt trong cuộc thi ngắn 100 xăng-ti-mét tổ chức trong toàn trường, tôi đã về nhất. Chỉ hết ba mươi giây.
Khó khăn nguy hiểm nhất là khi chúng tôi phải tập leo trèo trên những bức tường
dựng đứng của tòa nhà cao ba mươi tầng hay bám ngược dưới mặt lá cây, ngọn cỏ đang rung rinh trước gió. Chỉ sểnh một cái là ngã lộn cổ. Có lần, tôi đã leo lên đến gần nóc nhà
rồi mà còn bị rớt xuống đất. Cũng may mà tôi chỉ nặng có bốn chục mi-li-gam, nên rơi rất
chậm và êm như một cánh hoa. Tuy không bị què chân, gãy râu, nhưng đầu tôi cũng đau
rức như búa bổ, toàn thân đau ê ẩm. Mãi về sau, tôi mới nắm được bí quyết sử dụng những
vuốt sắc ở bàn chân để bám vào đâu là dính chặt tới đó. Không những thế, tôi còn giúp chị em trong lớp cũng leo trèo thành thạo như mình. Từ đó, lúc nào chúng tôi cũng có thể vào được mọi nơi của địch, dù cho ở đó có hóc hiểm, kiên cố đến mức nào chăng nữa.
(Trích Cô kiến trinh sát, Vũ Kim Dũng)
Lời giải
a. Nhân vật cô kiến phải đối mặt với thử thách leo trèo trên những bức tường dựng
đứng của tòa nhà cao ba mươi tầng và bám ngược dưới mặt lá cây, ngọn cỏ đang rung
rinh trước gió. Đây là những thử thách nguy hiểm, đòi hỏi sức bền, sự dẻo dai và khả
năng chịu đựng cao.
b. Cô kiến có thể vượt qua thử thách khó khăn và nguy hiểm nhờ vào sự kiên trì tập
luyện không ngừng nghỉ. Dù bắt đầu với tốc độ chậm và nhiều khó khăn, cô đã dần cải
thiện khả năng leo trèo của mình qua việc học hỏi và rèn luyện. Ngoài ra, cô cũng đã
nhận ra bí quyết sử dụng vuốt sắc ở bàn chân để bám chắc vào các vật thể, giúp nâng
cao hiệu quả trong việc leo trèo.
c. Kiểu câu: Câu thuộc kiểu câu kể vì nó mô tả một sự việc trong quá khứ mà nhân
vật đã trải qua. Đặc điểm: Câu sử dụng thì quá khứ, thể hiện sự tiến triển và quá trình
nhận thức của nhân vật.
Chức năng: Câu có chức năng trình bày thông tin cụ thể về việc nhân vật nắm được bí
quyết trong quá trình tập luyện, đồng thời nhấn mạnh sự phát triển và trưởng thành của
nhân vật.
d. Qua đoạn trích, em rút ra bài học rằng kiên trì và nỗ lực không ngừng sẽ giúp ta
vượt qua khó khăn và đạt được thành công. Mỗi thất bại, khó khăn đều là cơ hội để học
hỏi và trưởng thành. Điều quan trọng là không bỏ cuộc, hãy luôn tin tưởng vào bản thân
và tiếp tục cố gắng, vì chỉ có như vậy, chúng ta mới có thể khám phá được những con
đường mới trong cuộc sống.
Lời giải
a. Xác định được yêu cầu về hình thức, dung lượng của đoạn văn.
Xác định đúng yêu cầu về hình thức và dung lượng (khoảng 200 chữ) của đoạn văn.
Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng - phân - hợp, móc
xích hoặc song hành.
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận:
Nêu cảm nhận của mình về nhân vật cô kiến sau khi đọc đoạn trích trong tác phẩm “Cô
kiến trinh sát” của nhà văn Vũ Kim Dũng.
c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận.
- Xác định được các ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận.
- Sắp xếp được hệ thống ý hợp lí theo đặc điểm bố cục của kiểu đoạn văn.
Sau đây là một số gợi ý:
1. Mở đoạn:
• Giới thiệu tác giả Vũ Kim Dũng và tác phẩm Cô kiến trinh sát.
• Nhấn mạnh vai trò và đặc điểm nổi bật của nhân vật cô kiến trong đoạn trích.
2. Thân đoạn:
• Khó khăn và thử thách:
○ Miêu tả những gian khổ mà cô kiến phải trải qua khi tập luyện (chạy chậm, mệt mỏi).
○ Đề cập đến các thử thách nguy hiểm trong quá trình leo trèo (bám trên bức tường cao,
rớt xuống đất).
• Sự kiên trì và quyết tâm:
○ Nhấn mạnh tinh thần kiên trì, không bỏ cuộc dù gặp khó khăn.
○ Thể hiện sự tiến bộ qua từng giai đoạn (từ chạy chậm đến về nhất trong cuộc thi 100m).
• Khả năng vượt lên chính mình:
○ Nhắc đến việc cô kiến đã học hỏi, rút ra bí quyết để cải thiện kỹ năng.
○ Sự giúp đỡ của cô kiến dành cho bạn bè, thể hiện tinh thần đoàn kết và hỗ trợ.
• Bài học và thông điệp:
○ Rút ra bài học về sự kiên trì, nỗ lực vượt qua khó khăn trong cuộc sống.
○ Ý nghĩa của việc không ngừng học hỏi và vươn lên từ những thất bại.
3. Kết đoạn:
• Tóm tắt cảm nhận về nhân vật cô kiến: hình mẫu của sự nỗ lực, kiên trì và tinh thần
đồng đội.
• Khẳng định sức mạnh của lòng quyết tâm trong hành trình khám phá bản thân và đạt
được mục tiêu.
d. Viết đoạn văn đảm bảo các yêu cầu sau:
- Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn
đề nghị luận:
- Trình bày rõ quan điểm về hệ thống các ý.
- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng; bằng chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp
nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và bằng chứng.
đ. Diễn đạt
Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết câu trong đoạn văn.
e. Sáng tạo
Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.
Đoạn văn mẫu
Tác phẩm “Cô kiến trinh sát của nhà văn Vũ Kim Dũng là một truyện đồng thoại
khoa học dành cho thiếu nhi. Trong đoạn trích, cô kiến đóng vai trò trung tâm, đại diện
cho những người biết nỗ lực, kiên trì trong cuộc sống. Ban đầu cô kiến đã phải trải qua nhiều khó khăn, thử thách. Đó là những gian khổ, vất vả trong quá trình tập luyện (cô
kiến chạy chậm, mệt mỏi), là những thử thách hiểm nguy trong quá trình cô kiến leo
trèo (phải bám trên bức tường cao và bị rớt xuống đất). Tuy vất vả và nguy hiểm như
vậy nhưng cô kiến vẫn giữ vững lòng quyết tâm, sự kiên trì không bỏ cuộc trước khó
khăn để trở thành một chiến sĩ giỏi. Nhờ vậy mà cô đã dần dần có được sự tiến bộ qua
từng giai đoạn, từ việc chạy chậm và chóng mệt đến về nhất được trong cuộc thi chạy
100m. Và cũng nhờ lòng quyết tâm, kiên trì mà cô kiến đã có khả năng vượt lên chính
mình, hoàn thiện bản thân. Trên hành trình nỗ lực ấy, cô kiến trinh sát đã học hỏi, rút
ra bí quyết để cải thiện kỹ năng (“sử dụng những vuốt sắc ở bàn chân để bám vào đâu
là dính chặt tới đó”). Hơn nữa, cô kiến còn giúp đỡ được cả bạn bè xung quanh, thể hiện
tinh thần đoàn kết và hỗ trợ đồng đội. Hành trình được cô kiến chia sẻ lại trong đoạn
trích đã truyền tải thông điệp, bài học về sự kiên trì, nỗ lực vượt qua khó khăn, thử thách
trong cuộc sống và ý nghĩa của việc không ngừng học hỏi, vươn lên từ thất bại. Cô kiến
– nhân vật trung tâm trong đoạn trích cũng là hình mẫu điển hình cho sự nỗ lực, kiên
trì và tinh thần đồng đội. Lòng quyết tâm trong hành trình khám phá bản thân sẽ đem
đến cho ta sức mạnh làm được nhiều điều tưởng chừng không thế, khai phá nhiều khía
cạnh tiềm ẩn và đạt được mục tiêu, thành công trong cuộc sống.
Đoạn văn 2
Trong lòng cha, Abraham Lincoln bất khuất mãi mãi là hiện thân của việc không
ngại thử thách. Cựu Tổng thống xuất thân nghèo khó, từng bị đuổi khỏi quê hương. Lần
kinh doanh đầu tiên của ngài đã kết thúc trong sự thất bại, thậm chí kết quả ở lần kinh
doanh thứ hai còn thê thảm hơn lần đầu, đến nỗi ngài phải dành hơn mười năm để trả nợ.
Con đường chính trị của ngài cũng vô cùng trắc trở, ngài Lincoln thất cử ở lần đầu tranh
cử vào nghị viện bang Illinois, và chính điều này đã khiến ngài mất việc. May mắn thay,
lần tranh cử thứ hai của ngài đã thành công tốt đẹp. Thế nhưng, điều chờ đợi ngài sau đó
là nỗi đau mất người thân và sự thất bại khi tham gia tranh cử thống đốc bang. Tuy vậy,
ngài vẫn không hề nhụt chí. Cho dù nếm trải sáu lần thất bại trong các cuộc tranh cử sau
đó, thế nhưng sau mỗi lần như vậy, ngài vẫn kiên định vươn lên cho đến khi đắc cử tổng
thống Mỹ.
Ai cũng từng có lúc thăng lúc trầm và chịu đựng đủ muôn vàn gian truân, song ít ai
có thể kiên cường nỗ lực như Lincoln. Sau mỗi lần thất bại trong cuộc bầu cử, ngài đều tự
động viên mình: “Chỉ là trượt chân thôi, không phải ngã đến mức không đứng dậy nổi.”
Câu nói này chính là sức mạnh giúp Lincoln vượt qua khó khăn, đồng thời cũng là vũ khí
sắc bén giúp ngài đạt được thành công vang dội.
Cuộc đời của cựu Tổng thống Lincoln đã viết nên một chân lý vĩ đại: Trừ phi bạn bỏ cuộc, còn không bạn sẽ không bao giờ bị đánh bại.
Thành công chính là sự phấn đấu không ngừng nghỉ. Những nhân vật vĩ đại như
Abraham Lincoln hầu hết đều từng trải qua khó khăn gian khổ, đối mặt với “sóng cả” trùng trùng, mỗi người trong số họ cũng suýt nữa “ngã tay chèo” và tuyên bố đầu hàng, thế nhưng họ vẫn lựa chọn kiên trì đến cùng, nhờ vậy mà đạt được những thành tựu rực rỡ.
(Trích 38 lá thư Rockefeller gửi cho con trai)
Lời giải
Đoạn trích đã truyền tải thông điệp mạnh mẽ về sự kiên trì và nỗ lực không ngừng nghỉ
trong cuộc sống. Tác giả khẳng định rằng, mặc dù Lincoln đã trải qua nhiều thất bại và
khó khăn trong cuộc đời, nhưng nhờ vào tinh thần bất khuất và quyết tâm không bỏ
cuộc, ông đã vượt qua mọi thử thách để đạt được thành công vang dội.
Tác giả nhấn mạnh rằng:
• Thất bại không phải là điểm kết thúc: Mỗi lần vấp ngã đều là một bài học và cơ hội
để trưởng thành. Lincoln đã không để những thất bại làm cho mình nản lòng, mà ngược
lại, ngài đã tự động viên và tìm thấy sức mạnh trong những lần trượt chân.
• Cuộc sống luôn có những thăng trầm: Tất cả mọi người đều sẽ trải qua những khó
khăn, nhưng điều quan trọng là khả năng đứng dậy và tiếp tục chiến đấu.
• Sức mạnh của lòng kiên trì: Cuộc đời Lincoln minh chứng rằng thành công đến từ sự
nỗ lực không ngừng và không bao giờ đầu hàng trước thử thách.
Thông điệp cuối cùng của tác giả có thể được tóm gọn là: “Trừ phi bạn bỏ cuộc, còn không
bạn sẽ không bao giờ bị đánh bại.” Điều này khuyến khích người đọc không ngừng cố
gắng và kiên trì trong cuộc sống, dù có gặp phải bao nhiêu gian truân.
Lời giải
a. Xác định được yêu cầu của kiểu bài
Xác định được yêu cầu của kiểu bài: Nghị luận xã hội
b. Xác định được đúng vấn đề cần nghị luận:
Trình bày quan điểm về chủ đề: “Kiên trì trong hành trình khám phá bản thân của tuổi
trẻ”, tranh biện về 2 luồng ý kiến được nêu trong đề thi.
c. Đề xuất được hệ thống ý để làm rõ vấn đề nghị luận:
- Xác định được các ý chính của bài viết
- Sắp xếp được các ý theo bố cục hợp lí ba phần của bài văn nghị luận:
- Giới thiệu vấn đề nghị luận và nêu khái quát cảm xúc, quan điểm cá nhân về vấn đề.
- Triển khai vấn đề nghị luận
- Giải thích vấn đề nghị luận
- Thể hiện quan điểm của người viết
- Mở rộng, trao đổi với quan điểm trái chiều hoặc ý kiến khác để có được cái nhìn toàn
diện hơn về vấn đề
- Khẳng định lại quan điểm cá nhân đã trình bày và rút ra bài học cho bản thân.
Có thể theo một số gợi ý sau:
1. Mở bài:
• Giới thiệu về chủ đề: “Kiên trì trong hành trình khám phá bản thân của tuổi trẻ.”
• Đề cập đến tầm quan trọng của sự kiên trì trong quá trình phát triển và trưởng thành
của tuổi trẻ.
2. Thân bài:
a. Khái quát về sự kiên trì:
• Định nghĩa sự kiên trì: Là khả năng kiên nhẫn, bền bỉ theo đuổi một mục tiêu mặc dù
có gặp khó khăn, thử thách.
• Tầm quan trọng của kiên trì: Giúp chúng ta vượt qua rào cản, phát triển bản thân và
đạt được mục tiêu.
b. Luồng ý kiến thứ nhất: Kiên trì là điều cần thiết trong hành trình khám phá bản thân.
• Nêu quan điểm:
○ Tôi tin rằng kiên trì là yếu tố thiết yếu giúp mỗi người trẻ có thể khám phá và phát
triển bản thân một cách hiệu quả.
• Lập luận:
○ Kiên trì giúp vượt qua khó khăn và thất bại trong quá trình tìm kiếm bản thân.
○ Những người kiên trì sẽ dễ dàng đạt được thành công hơn trong các lĩnh vực khác
nhau của cuộc sống.
• Ví dụ cụ thể:
○ Những nhân vật nổi tiếng như Thomas Edison hay J.K. Rowling, ..., họ đã phải đối mặt
với nhiều thất bại nhưng vẫn kiên trì theo đuổi ước mơ của mình.
• Bài học:
○ Kiên trì không chỉ giúp chúng ta đạt được mục tiêu mà còn hình thành tính cách mạnh
mẽ, tự tin.
c. Luồng ý kiến thứ hai: Kiên trì cần phải được cân nhắc. Phân tích quan điểm trái
chiều:
○ Có quan điểm cho rằng kiên trì mà không xem xét thực tế có thể dẫn đến lãng phí thời
gian và công sức.
○ Nên cân nhắc khi nào nên kiên trì và khi nào nên điều chỉnh chiến lược.
• Lập luận:
○ Tôi nhận thấy rằng mặc dù kiên trì quan trọng, nhưng việc biết điểm dừng cũng rất
cần thiết.
○ Có thể dẫn đến những quyết định sai lầm nếu không điều chỉnh kịp thời.
• Ví dụ cụ thể:
○ Những doanh nghiệp tiếp tục đầu tư vào dự án không khả thi dẫn đến thất bại lớn.
• Bài học:
○ Học cách đánh giá tình huống và đưa ra quyết định đúng đắn.
d. Đánh giá và kết hợp hai luồng ý kiến:
• Nhấn mạnh rằng kiên trì và sự cân nhắc thực tế không phải là hai khái niệm đối lập
mà cần bổ sung cho nhau.
• Đưa ra quan điểm cá nhân:
○ Tôi cho rằng sự kiên trì phải đi kèm với khả năng tự đánh giá và điều chỉnh để đạt
được hiệu quả tốt nhất trong hành trình khám phá bản thân.
3. Kết bài:
• Tóm tắt lại quan điểm chính đã nêu.
• Khẳng định rằng kiên trì là điều cần thiết trong hành trình khám phá bản thân, nhưng
cần được áp dụng một cách hợp lý.
• Kêu gọi các bạn trẻ hãy luôn kiên trì nhưng cũng biết cách điều chỉnh và linh hoạt để
đạt được thành công.
d. Viết bài văn đảm bảo các yêu cầu sau:
- Triển khai được ít nhất hai luận điểm để làm rõ quan điểm của cá nhân.
- Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn
đề nghị luận.
- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: Lí lẽ xác đáng, bằng chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp
chặt chẽ giữa lí lẽ và bằng chứng.
Lưu ý: Học sinh có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn
mực đạo đức và pháp luật.
e. Diễn đạt
Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết văn bản.
f. Sáng tạo
Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận, có cách diễn đạt mới mẻ
Bài văn mẫu
Trong cuộc sống, mỗi người trong chúng ta chắc chắn đã từng ít nhất một lần được
nghe mọi người ca ngợi về sự kiên trì và biết đến những tấm gương kiên trì, có nghị lực
để đạt được thành công. Và sự kiên trì ấy càng đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong
quá trình phát triển và trưởng thành của tuổi trẻ, trong hành trình khám phá bản thân
của những người trẻ tuổi.
Sự kiên trì có thể hiểu là khả năng kiên nhẫn, nhẫn nại, cố gắng quyết tâm vươn
lên hay bền bỉ theo đuổi mục tiêu của mình cho dù gặp nhiều khó khăn, thử thách, trở
ngại và vấp ngã. Kiên trì là một đức tính tốt đẹp của con người bởi nó khiến bản thân
mỗi người sống có lí tưởng và trở nên tốt đẹp hơn. Tầm quan trọng của kiên trì đối với
cuộc sống mỗi người còn thể hiện ở việc nó giúp chúng ta vượt qua rào cản, phát triển
bản thân và đạt được mục tiêu.
Với luồng ý kiến thứ nhất ở trên “Đôi khi bạn có thể lầm đường, nhưng nếu kiên trì
đi tiếp, bạn sẽ mở ra cả một con đường mới.”, ý kiến này đã khẳng định chắc chắn kiên
trì là điều cần thiết trong hành trình khám phá bản thân. Đối với ý kiến này, tôi cũng tin
rằng kiên trì là yếu tố thiết yếu giúp mỗi người trẻ có thể khám phá và phát triển bản
thân một cách hiệu quả. Vì lòng kiên trì sẽ giúp chúng ta vượt qua khó khăn và thất bại
trong quá trình tìm kiếm bản thân; trong nghịch cảnh ta có thể khai phá, mở ra nhiều
tiềm năng, khía cạnh năng lực cá nhân mà ta chưa từng biết đến; hay sau thất bại ta sẽ
không dễ dàng từ bỏ, gục ngã mà có thể rút ra bài học kinh nghiệm và khắc phục trong
lần tiếp theo để theo đuổi thành công. Và có một sự thật trong cuộc sống đó là những
người kiên trì thường dễ dàng đạt được thành công hơn trong các lĩnh vực khác nhau.
Như nhà khoa học Thomas Edison từng nói “Thiên tài chỉ có 1% năng khiếu bẩm
sinh, còn 99% là khổ luyện”, chúng ta cần hiểu rằng bất kỳ ai trong cuộc sống muốn
thành công đều cần có sự kiên trì, nỗ lực. Những người có lòng kiên trì sẽ luôn biết đặt
ra mục tiêu cho bản thân mình, luôn tự giác nỗ lực và cố gắng hết sức để thực hiện mục
tiêu, công việc mình đề ra. Họ cũng là những người luôn hướng về phía trước, dù gặp
vấp ngã hay thất bại cũng biết cách đứng lên, rút ra bài học và tiếp tục con đường mình
đã chọn. Người có lòng kiên trì còn là những người luôn sống với ước mơ, nhiệt huyết
của mình, biết tận dụng thời gian để phấn đấu cho ước mơ và tiết kiệm thời gian của bản
thân cũng như của người khác. Qua những biểu hiện trên, có thể hiểu được vì sao sự kiên
trì đóng vai trò quan trọng trong hành trình khám phá bản thân của tuổi trẻ, nó sẽ gây
dựng và rèn giũa cho ta nhiều phẩm chất tốt đẹp khác. Kiên trì không chỉ giúp chúng ta
đạt được mục tiêu mà còn hình thành được tính cách mạnh mẽ, tự tin. Đồng thời, trong
quá trình kiên trì theo đuổi ước mơ, có thể mỗi người lại mở ra cho mình nhiều cánh cửa
khác, nhiều cơ hội khác một cách bất ngờ nhờ có sự phát triển năng lực, khai phá tiềm
năng bản thân.
Cho đến nay, nhân loại đã có nhiều tấm gương dù phải đối mặt với nhiều thất bại
nhưng vẫn kiên trì theo đuổi ước mơ của mình và đạt được thành công, trong đó phải
kể đến nhà bác học, nhà khoa học nổi tiếng Thomas Edison. Nếu không có sự kiên trì,
Thomas Edison đã không thể chế tạo thành công bóng đèn điện. Dù đã phải trải qua
mười nghìn lần thất bại trong quá trình thử nghiệm, chế tạo nhưng ông không nản chí
và tiếp tục thử nghiệm để cuối cùng đã mang lại phát minh vĩ đại thay đổi thế giới –
bóng đèn điện.
Tương tự là câu chuyện của nữ nhà văn J. K. Rowling, tác giả của bộ tiểu thuyết
nổi tiếng toàn cầu "Harry Potter”. Trước khi nổi tiếng và thành công như hiện tại, bà đã
từng là một người mẹ đơn thân thất nghiệp và bị tới 12 nhà xuất bản từ chối bản thảo.
Nếu không kiên trì theo đuổi sự nghiệp văn chương này và tiếp tục gửi bản thảo tới các
nhà xuất bản thì thế giới đã không có một nữ nhà văn nổi tiếng J. K. Rowling, không có
một bộ tiểu thuyết hay và nổi tiếng như “Harry Potter”, rộng hơn nữa là không có tác
phẩm điện ảnh ăn khách chuyển thể từ bộ tiểu thuyết này đưa tên tuổi nhiều diễn viên
nhí vụt sáng tại Hollywood. Có thể thấy “vòng xoay vận mệnh” đã xoay xuất phát từ sự
kiên trì, nỗ lực của J.K.Rowling đã giúp thay đổi cuộc sống của nhiều con người, không
chỉ riêng bà.
Một tấm gương khác nữa của sự kiên trì, gần gũi hơn với người Việt Nam đó là thầy Nguyễn Ngọc Ký. Nếu thầy Nguyễn Ngọc Ký quyết định từ bỏ ở thời điểm gặp khó khăn khi luyện viết bằng chân, không kiên trì nỗ lực tiếp tục thì sẽ không bao giờ có một biểu tượng của tinh thần hiếu học, vượt qua nghịch cảnh để theo đuổi tri thức, con chữ như thầy và thầy cũng không thể trở thành một nhà giáo ưu tú, tiếp tục truyền dạy tri thức
cho thế hệ sau này.
Mặc dù có nhiều tấm gương như vậy nhưng trong xã hội hiện nay còn tồn tại nhiều
người vì không đủ kiên trì nhưng muốn nhanh chóng đạt được thành quả mà sử dụng
mưu mô, toan tính. Hoặc có những người dễ nản chí, lười biếng không muốn kiên trì
cố gắng, sẵn sàng bỏ cuộc khi gặp khó khăn. Tất cả những người như vậy chắc chắn sẽ
không có được thành công thực sự trong cuộc sống của mình và sẽ dần dần bị xã hội đào
thải vì khả năng yếu kém và gây hại cho người khác.
Với luồng ý kiến thứ hai “Trong một số trường hợp, việc kiên trì mà không xem
xét thực tế có thể gây ra những hậu quả xấu và không nên lặp lại những sai lầm trong
quá khứ.”, có thể hiểu ý kiến này muốn nhắc nhở chúng ta sự kiên trì cũng cần được cân
nhắc phù hợp với hoàn cảnh, thời điểm. Quả thật, nếu con người chỉ chăm chăm kiên trì
thực hiện mà không xem xét thực tế thì có thể dẫn đến sự lãng phí thời gian và công sức.
Vì vậy bên cạnh việc quyết tâm, kiên trì với mục tiêu đặt ra thì mỗi người cũng cần cân
nhắc thời điểm nên kiên trì và khi nào nên điều chỉnh chiến lược để không tạo thành
thất thoát lãng phí.
Tôi nhận thấy rằng mặc dù việc kiên trì quan trọng, nhưng việc biết điểm dừng
cũng là điều quan trọng không kém. Trong thực tế cuộc sống, việc chỉ kiên trì theo đuổi
mục tiêu mà thiếu cân nhắc nhiều yếu tố khác sẽ có thể dẫn đến những quyết định sai
lầm nếu không điều chỉnh kịp thời. Ví dụ thực tiễn nhất là những doanh nghiệp thiếu
cân nhắc, đánh giá phù hợp và tiếp tục đầu tư vào những dự án không khả thi dẫn đến
thất bại, tổn thất lớn cho doanh nghiệp và thậm chí là cho xã hội. Như vậy, bài học rút
ra từ ý kiến thứ hai này là việc học cách đánh giá tình huống, thời điểm và đưa ra quyết
định đúng đắn để kiên trì mang đến thành công thay vì thất bại, tổn thất.
Hai luồng ý kiến trên thực tế không phủ định hoàn toàn lẫn nhau mà đó là sự bổ
sung cho nhau. Kết hợp hai ý kiến để ta thấy rằng lòng kiên trì và sự cân nhắc thực tế
cần đi liền với nhau để đảm bảo ta luôn đi trên con đường phù hợp và gặt hái được thành
công. Cùng với đó, sự kiên trì phải đi kèm với khả năng tự đánh giá và điều chỉnh để ta
đạt được hiệu quả tốt nhất trong hành trình khám phá bản thân.
Là một người học sinh, chúng ta cần hiểu rằng để rèn luyện được đức tính kiên trì
trong mọi việc thì bản thân trước hết cần kiên trì, nỗ lực trong học tập, rèn luyện bản
thân để trở thành một người tốt. Chúng ta cần biết sống có ước mơ, lí tưởng và tích cực
trau dồi với lòng kiên trì để trở thành con người ta mơ ước, đạt được hoài bão. Chúng
ta cũng cần học cách đứng dậy sau khi vấp ngã ngay khi còn ngồi trên ghế nhà trường
bởi đây là môi trường lý tưởng, an toàn nhất. Chỉ khi rèn luyện được như vậy ta mới trở
nên bản lĩnh, mạnh mẽ hơn và tiến xa hơn trong tương lai cùng nhiều đức tính tốt đẹp.
Tóm lại, có thể khẳng định sự kiên trì đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong quá
trình phát triển và trưởng thành, trong hành trình khám phá bản thân của những người
trẻ tuổi. Song hành với sự kiên trì là biết cách cân nhắc nhiều yếu tố xung quanh và áp
dụng sự kiên trì một cách hợp lý. Những người trẻ tuổi đang trải qua quãng đời mà thời
gian là thứ họ sở hữu giàu có hơn cả, vì vậy tuổi trẻ là không được bỏ cuộc dễ dàng mà
cần kiên trì theo đuổi mục tiêu, ước mơ nhưng đồng thời cũng cần biết cách đánh giá
đúng năng lực bản thân, điều chỉnh và linh hoạt để đạt được thành công.