Mùa đông năm 1637, thám hoa Giang Văn Minh được vua Lê Thần Tông cử đi sứ Trung Quốc. Chờ rất lâu mà vẫn không được vua nhà Minh cho tiếp kiến, ông vờ khóc lóc rất thảm thiết. Vua liền hạ chỉ mời ông đến hỏi cho ra lẽ.

Thám hoa vừa khóc vừa than rằng:

- Hôm nay là ngày giỗ cụ tổ năm đời của thần, nhưng thần không có mặt ở nhà để cúng giỗ. Thật là bất hiếu với tổ tiên!

Vua Minh phán:

- Không ai phải giỗ người đã chết từ năm đời. Sứ thần khóc lóc như vậy thật không phải lẽ!

Giang Văn Minh nghe vậy, bèn tâu:

- Vậy, tướng Liễu Thăng tử trận đã mấy trăm năm, sao hàng năm nhà vua vẫn bắt nước tôi cử người mang lễ vật sang cúng giỗ?

Biết đã mắc mưu sứ thần, vua Minh vẫn phải nói:

- Từ nay trở đi, nước ngươi không phải góp giỗ Liễu Thăng nữa.

- Đồng trụ đến giờ rêu vẫn mọc.

Biết họ ngạo mạn nhắc chuyện Mã Viện dẹp cuộc nổi dậy của Hai Bà Trưng, Giang Văn Minh cứng cỏi đáp lại:

- Bạch Đằng thuở trước máu còn loang.

Thấy sứ thần Việt Nam dám lấy việc quân đội cả ba triều đại Nam Hán, Tống và Nguyên đều thảm bại trên sông Bạch Đằng để đối lại, vua Minh giận quá, sai người ám hại ông.

Thi hài Giang Văn Minh được đưa về nước. Vua Lê Thần Tông đến tận linh cữu ông, khóc rằng:

- Sứ thần không làm nhục mệnh vua, xứng đáng là anh hùng thiên cổ.

Điếu văn của vua Lê còn có câu: “Ai cũng sống, sống như ông, thật đáng sống. Ai cũng chết, chết như ông, chết như sống”

Theo ĐINH XUÂN LÂM – TRƯƠNG HỮU QUỲNH và TRUNG LƯU

Câu 1

Giang Văn Minh đỗ tới cấp nào trong kì thi tuyển chọn người tài?

A. Tiến sĩ.

B. Thám hoa.

C. Bảng nhãn.

D. Trạng nguyên.

Lời giải

Chọn B. Thám hoa.

Câu 2

Mùa đông năm 1637, thám hoa Giang Văn Minh được vua Lê Thần Tông giao cho trọng trách gì?

A. Cải trang vi hành, tìm hiểu đời sống nhân dân.

B. Viết cho ông một cuốn sách nói về những phong tục trong dân gian.

C. Cử đi sứ Trung Quốc.

D. Đấu trí với sứ thần nhà Trung Quốc đang có mặt ở nước ta.

Lời giải

Chọn C. Cử đi sứ Trung Quốc.

Câu 3

Sứ thần Giang Văn Minh làm cách nào để vua nhà Minh bãi bỏ lệnh “góp giỗ Liễu Thăng”?

A. Vờ than khóc vì không có mặt ở nhà giỗ cụ tổ năm đời, để vua Minh mắc mưu nói rằng không ai lại đi giỗ cụ tổ năm đời. Sau đó ông mới nhắc chuyện phải góp giỗ Liễu Thăng dù đã mấy trăm năm trôi qua để vua Minh dù biết bị mắc mưu vẫn phải hạ lệnh bãi bỏ.

B. Đưa ra hàng loạt các chứng cứ cho thấy nhân dân nước ta đã tốn không biết bao nhiêu tiền vào việc góp giỗ Liễu Thăng để vua Minh xét tình xét lí mà bãi bỏ.

C. Vờ than khóc rằng không về nhà chuẩn bị đồ lễ góp giỗ Liễu Thăng được, vua Minh bực mình vì ông làm ồn quá nên quyết định bãi bỏ lệnh góp giỗ hàng năm.

D. Đưa ra hàng loạt những lí lẽ và dẫn chứng cho thấy Liễu Thăng là tên tướng quân độc ác, hèn hạ, không xứng đáng được góp giỗ đời đời như thế.

Lời giải

Chọn A. Vờ than khóc vì không có mặt ở nhà giỗ cụ tổ năm đời, để vua Minh mắc mưu nói rằng không ai lại đi giỗ cụ tổ năm đời. Sau đó ông mới nhắc chuyện phải góp giỗ Liễu Thăng dù đã mấy trăm năm trôi qua để vua Minh dù biết bị mắc mưu vẫn phải hạ lệnh bãi bỏ.

Câu 4

Vế đối “Trụ đồng đến giờ rêu vẫn mọc” của đại thần nhà Minh là muốn ám chỉ sự kiện gì?

A. Hai Bà Trưng khởi nghĩa, đánh đuổi thái thú Tô Định phải ôm cột đồng trở về nước.

B. Quân dân nhà Minh dựng cột đồng ở nhiều khu vực sầm uất trên đất nước ta thời bấy giờ.

C. Mã Viện dẹp cuộc nổi dậy của Hai Bà Trưng, cột đồng là do Mã Viện dựng ở biên giới sau khi đàn áp cuộc khởi nghĩa thành công.

D. Quân dân Đại Việt đánh đuổi giặc Nguyên Mông ra khỏi đất nước, Thoát Hoan phải chui vào ống đồng mới về nước được.

Lời giải

Chọn C. Mã Viện dẹp cuộc nổi dậy của Hai Bà Trưng, cột đồng là do Mã Viện dựng ở biên giới sau khi đàn áp cuộc khởi nghĩa thành công.

Câu 5

Vế đối lại “Bạch Đằng thuở ấy máu còn loang” của Giang Văn Minh đối lại vế đối của sứ thần nhà Minh thâm sâu ở chỗ nào?

A. Sông Bạch Đằng ở bên Trung Quốc hiện tại đã thành một con song đỏ lòm, tanh mùi máu. Đó là tội ác ngàn đời không rửa sạch của bọn Trung Quốc.

B. Sông Bạch Đằng ở nước ta hiện tại đã thành một con sông đỏ lòm, tanh mùi máu. Đó là tội ác ngàn đời không rửa sạch của bọn Trung Quốc vì đã sát hại không biết bao nhiêu người dân vô tội trên đất nước ta.

C. Câu chuyện Bạch Đằng chỉ là quá khứ, chúng ta nên quên đi và sống hòa bình.

D. Gợi nhắc chuyện quân đội cả ba triều đại Nam Hán, Tống và Nguyên của Trung Quốc đều thảm bại trên sông Bạch Đằng.

Lời giải

Chọn D. Gợi nhắc chuyện quân đội cả ba triều đại Nam Hán, Tống và Nguyên của Trung Quốc đều thảm bại trên sông Bạch Đằng.

Câu 6

Trong điếu văn của vua Lê dành cho Giang Văn Minh, có ghi lại những câu gì?

“Công danh trước mắt trôi như nước

Nhân nghĩa trong lòng chẳng đổi phương”

A. Ai cũng sống, sống như ông, thật đáng sống.

B. Ai cũng sống, sống như ông, thật đáng sống. Ai cũng chết, chết như ông, chết như sống.

C. Sứ thần không làm nhục mệnh vua, xứng đáng là anh hùng thiên cổ.

D. Sự thông minh, tài trí, lòng dũng cảm quên mình vì nước của sứ thần sẽ còn lại mãi với con cháu hậu thế.

Lời giải