Tiếng Việt giàu đẹp vốn là tấm hộ chiếu văn hóa của Việt Nam trong mắt thế giới. Thế nhưng ngày nay, những câu nói chệch âm, những từ ngữ pha trộn mang theo tinh thần hài hước đang trở thành một phần trong giao tiếp của nhiều bạn trẻ.

Cùng với sự phát triển như “vũ bão” của mạng xã hội, cách thức giao tiếp giữa những người trẻ cũng biến đổi không ngừng với nhiều từ ngữ sáng tạo mới. Tiếng lóng, tiếng pha là một trong những biểu hiện của sự biến đổi đó. Dạo một vòng mạng xã hội, không khó để bắt gặp những câu viết sử dụng các từ lóng như “khum”, “hem”, “chầm Zn”, “sin lũi”, “mãi mận”, “mãi keo”,... với tần suất xuất hiện rất cao. Ban đầu, những câu chữ được biến đổi để giúp cuộc trò chuyện dễ hiểu và mang tính hài hước hơn. Dần dần, nó lại trở thành ngôn ngữ chung trong một bộ phận giới trẻ.

Tiếng lóng – biểu hiện của tính xu hướng

Khi được hỏi về sắc thái biểu đạt, nhiều người trẻ cho rằng tiếng lóng không nhiều tầng biểu đạt hơn tiếng Việt gốc. Nhưng trong những trường hợp giao tiếp cùng nhau, việc sử dụng tiếng lóng giúp cho cuộc trò chuyện trở nên gần gũi và cởi mở hơn.

Tuy nhiên, mọi thứ sẽ tốt nếu dùng đúng và không lạm dụng. Bởi lẽ nếu dùng sai đối tượng hoặc trường hợp giao tiếp, những tiếng lóng mang ý nghĩa hài hước sẽ dần trở nên xa lạ và gây khó chịu cho nhiều nhóm đối tượng khác. Đơn cử như câu nói "Sao hay ra dẻ quá à" được yêu thích trong thời gian gần đây. Nếu chỉ sử dụng giữa các nhóm đối tượng phù hợp, câu nói sẽ góp phần tăng tính dí dỏm cho cuộc trò chuyện. Nhưng đặt vào một bối cảnh khác, khi người trẻ buột miệng trước một người lớn tuổi, điều đó liền trở thành sự thiếu tôn trọng và thiếu nghiêm túc đối với đối phương. Về bản chất, mục đích chung của ngôn ngữ là giao tiếp và kết nối. Việc sử dụng tiếng lóng, tiếng pha cũng góp phần vào phương diện kết nối đó, giúp các bạn trẻ chứng minh được sự hợp thời của mình, nhưng cần phải biết sử dụng sao cho hợp lí.

“Tây hóa” hay sự nghèo nàn vốn từ?

Cùng với tiếng lóng, chuyện pha trộn giữa các loại ngôn ngữ cũng không còn xa lạ trong giới trẻ. Ở những lĩnh vực chuyên biệt, khi tiếng Việt quá dài dòng hoặc không đủ sát nghĩa, người nói thường có xu hướng sử dụng một từ tiếng Anh chuyên ngành thay thế, giúp tăng hiệu quả giao tiếp giữa những người cùng lĩnh vực.

Tuy nhiên, không ít người trẻ thường xuyên pha tiếng mẹ đẻ cùng các ngôn ngữ khác trong lúc giao tiếp. Việc sử dụng quá đà ấy tạo ra thứ ngôn ngữ nửa tây nửa ta, gây khó chịu cho người nghe. [...]

Việc lạm dụng tiếng lóng, tiếng pha không giúp câu nói hay hơn mà chỉ góp phần làm mất đi vẻ đẹp tiếng Việt vốn là giá trị trong mỗi người Việt, trong giao tiếp của người Việt với nhau và trong mắt bạn bè thế giới.

(Theo Trần Mặc, dẫn theo tuoitre.vn)

Câu 1

Xác định nội dung chính của văn bản.

Xem đáp án

Lời giải

Nội dung chính của văn bản: việc sử dụng tiếng Việt trong giới trẻ.

Câu 2

Hai vấn đề lớn được tác giả nêu lên để bàn luận về tiếng Việt trong giới trẻ là vấn đề nào?

Xem đáp án

Lời giải

Hai vấn đề lớn được tác giả nêu lên để bàn luận về tiếng Việt trong giới trẻ là vấn đề tiếng lóng và Tây hoá.

Câu 3

Chỉ ra và phân tích hiệu quả của kết hợp từ bất bình thường trong câu: “Tiếng Việt giàu đẹp vôn là tấm hộ chiếu văn hóa của Việt Nam trong mắt thế giới.”.

Xem đáp án

Lời giải

– Cụm từ có cách kết hợp không bình thường: tấm hộ chiếu văn hóa.

– Tác dụng:

+ Đây là một cách kết hợp từ độc đáo, sáng tạo, gây được ấn tượng cho người đọc;

+ Tạo ra ngữ nghĩa mới: Hộ chiếu là một giấy thông hành do chính phủ cấp cho công dân nhằm xác nhận quốc tịch khi đi ra nước ngoài. Nhưng khi nói “tiếng Việt giàu đẹp vốn là tấm hộ chiếu văn hoá” là muốn khẳng định Tiếng Việt trở thành một thứ hộ chiếu xác nhận bản sắc văn hóa của người Việt.

Câu 4

Nhận xét về mối liên hệ giữa nhan đề và các nội dung chính được trình bày trong văn bản.

Xem đáp án

Lời giải

– Nhan đề được đặt tên Hộ chiếu văn hóa Việt Nam: Tiếng Việt trong giới trẻ có nghèo?; các nội dung chính được trình bày trong văn bản gồm các mục: Tiếng lóng – biểu hiện của tính xu hướng và Tây hóa hay sự nghèo nàn vốn từ?

– Nhan đề và hai nội dung chính có liên hệ chặt chẽ với nhau:

nhan đề nêu lên vấn đề như một câu hỏi; hai nội dung chính triển khai đều liên quan đến nhan đề, nhằm trả lời cho câu hỏi của nhan đề.

Câu 5

Nhận xét về mối liên hệ giữa nhan đề và các nội dung chính được trình bày trong văn bản.

Xem đáp án

Lời giải

HS tự rút ra một bài học ý nghĩa cho bản thân và lí giải ngắn gọn.

Có thể tham khảo gợi ý sau:

– Yêu mến, trân quý, tự hào về sự giàu đẹp của tiếng Việt.

– Giữ gìn, bảo vệ sự trong sáng của tiếng Việt.

– Không lạm dụng tiếng lóng, sử dụng tiếng vay mượn hợp lí trong giao tiếp hằng ngày.

Câu 6

II. Làm văn

Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, hãy viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh / chị về trách nhiệm của tuổi trẻ trong việc giữ gìn và phát triển tiếng Việt ngày nay.

Xem đáp án

Lời giải

Để viết đoạn văn bày tỏ suy nghĩ bản thân về trách nhiệm của tuổi trẻ trong việc giữ gìn và phát triển tiếng Việt ngày nay, HS cần nêu được các ý chính sau đây:

a) Mở đoạn: Giới thiệu được vấn đề nghị luận: Trách nhiệm của tuổi trẻ trong việc giữ gìn và phát triển tiếng Việt ngày nay.

b) Thân đoạn:

b.1. Vì sao cần giữ gìn và phát triển tiếng Việt? (Nêu thực trạng sử dụng tiếng Việt thiếu trong sáng của giới trẻ trong bối cảnh quốc tế hóa và sự cần thiết giữ gìn và phát triển tiếng Việt.).

b.2. Nêu được những hành động cụ thể hóa trách nhiệm của tuổi trẻ trong việc giữ gìn và phát triển tiếng Việt ngày nay. (Gợi ý: yêu mến, trân quý, tự hào về tiếng mẹ đẻ; sử dụng tinh tế, giữ gìn, bảo vệ sự trong sáng của tiếng Việt; tuyên truyền nhắc nhở các hiện tượng lạm dụng tiếng lóng, tiếng pha,;..).

c) Kết đoạn:

Khẳng định lại vấn đề: Việc giữ gìn và phát triển tiếng Việt là trọng trách lớn lao của mỗi người, đặc biệt đặt lên vai thế hệ trẻ – chủ nhân tương lai của đất nước.

Câu 7

Anh / Chị viết bài văn (khoảng 600 chữ) phân tích, đánh giá yếu tố trữ tình trong tuy bút sau:

HAI ĐẦU ĐẤT NƯỚC

Mùa thu Hà Nội như cô gái Liêu Trai, đẹp lộng lẫy kiêu kì, ám ảnh một đời. Có lần tôi bắt đầu lữ hành, phải mặc áo len, nhưng qua nửa đường dài, phải dùng cánh tay làm mắc áo. Ngoài cửa toa tàu, dưới mây trắng máy bay, đâu là Huế có Trường Tiền cầu cong, đâu là Hải Vân lượn khúc, mà khi đặt chân lên Sài Sòn, đón mình như nhiệt huyết. Người bạn đi tiền chân nơi Thăng Long, chắc về nhà nghe đêm vang tiếng rao ngô rang lúa rang hạt dẻ,... còn mình đây nghe mùi khói dầu hôi dầu cặn nhức đầu, nhận ra nơi vừa đến khác hẳn chốn vừa đi. [...]

Hà Nội có phố Trần Hưng Đạo dài hơn hai ngàn một trăm mét với bóng sấu tỏa tròn xanh mướt bốn mùa che bóng, những biệt thự có vẻ êm đềm quý tộc của khu phố cũ, nơi thoảng hương hoa sữa đêm thu cho tình ái lấy làm trú ngụ,... nơi ta quen thuộc tuổi yêu đương chẳng cần nước hoa cũng mê man cùng mái tóc... Còn Sài Gòn, phố Trần Hưng Đạo cũng có đây, con phố dài hơn mười cây số nối Chợ Cũ Sài Gòn vào sâu lòng Chợ Lớn, với bóng cây dầu thưa thớt nhưng tấp nập ngày đêm, xe cộ nườm nượp, chỗ mút đường có Đại Thế Giới còn có tên L'Arc-en-Ciel. Thuở trước, lần đầu tiên có người Sài Gòn mách nước cho khách lạ là con đường dài lắm, không thể đi chân, mà hãy gọi một cái xe, khi khách hỏi thăm đến số nhà trên một nghìn ấy còn bao xa nữa, người khách lớ ngớ, chưa quen với con số nhà trên bao nhiêu, hẻm bao nhiêu, con số nghìn, khác hẳn một Hà Nội số không nhiều vì phố ngắn, có phố chỉ một số nhà, như phố Hỏa Lò, phố Mai Xuân Thưởng, phố Hồ Hoàn Kiếm chỉ có 52 thước, nơi có món thịt bò khô nổi tiếng cho tuổi học trò...

Đêm Sài Gòn, hình như người ta không ngủ. Âm nhạc và sân khấu, quán rượu và hàng ăn. Xe chuyển và chợ họp... Hai giờ sáng, người này trở về nhà thì người kia đã trở dậy ra đường. Những Hàng Xanh, Cầu Muối, những Bà Quẹo, Bà Chiểu, những Khánh Hội, Bàn Cờ,..

Đêm Hà Nội êm đềm ru ru trên hàng sao đen phố Lò Đúc, hàng hoàng lan phố Phan Đình Phùng, hàng cau cổng chùa Trấn Quốc,... có những căn gác nhỏ sáng đèn thâu đêm ở góc Hồ Tây, làng Cống Vị, ở khu tập thể (chung cư) Thành Công hay phố Lê, phố Láng,... cho bài thơ trang viết ra đời, cho kịch bản mang số phận con người [...].

Hà Nội của tôi và Sài Gòn của tôi, hai đầu đất nước, hai đĩa cân của chếc bàn cân, dập dềnh lên xuống nơi cái điểm tựa, cái đòn bẩy là Huế hay Đà Nẵng, ai cho tôi bồng bềnh, cho tôi thương nhớ... ở nơi này thì mong nơi kia, ở nơi kia thì tưởng về nơi cũ... cứ như ngày và đêm luân phiên không nghỉ...

Người bạn ở cư xá Bắc Hải, người bạn ở khu tập thể Thanh Xuân, có lúc mình sao nhãng, có lúc nhớ thiết tha... Đêm nằm, bấm đốt ngón tay, hết bàn tay phải qua bàn tay trái. Ngoài kia, những cơn gió thổi qua nóc cây long não cứ rì rầm một bản nhạc đầy tâm sự chỉ có người thức thâu đêm mới hiểu...

(Theo Băng Sơn, in trong Thú chơi người Hà Nội,

NXB Văn hóa – thông tin, Hà Nội, 2005, tr. 540 – 542)

Xem đáp án

Lời giải

Viết bài văn phân tích, đánh giá yếu tố trữ tình trong tuỳ bút Hai đầu đất nước của Băng Sơn. HS cần nêu được các ý chính sau đây:

a) Mở bài: Giới thiệu được vấn đề cần nghị luận: yếu tố trữ tình trong tuỳ bút Hai đầu đất nước của Băng Sơn.

b) Thân bài:

b.1. Giải thích: Yếu tố trữ tình là gì? (Gợi ý: Chất trữ tình ở tuỳ bút là sự thể hiện trực tiếp những suy nghĩ, tình cảm, cảm xúc chủ quan của người viết trước con người và sự việc được nói tới.).

b.2. Phân tích yếu tố trữ tình trong tuỳ bút Hai đầu đất nước của Băng Sơn

– Miêu tả vẻ đẹp đặc trưng của hai thành phố lớn ở hai đầu đất nước:

+ Hà Nội vào thu đẹp lộng lẫy kiêu kì với gió heo may se lạnh, những phố dài rợp bóng cây, cổ kính, hương hoa sữa lãng mạn, những địa danh, những con phố ngắn gắn với những kỉ niệm của tuổi học trò, những thức quà và tiếng rao đêm,...

+ Sài Gòn hoa lệ không có mùa thu mà là cái nắng rã rượi; những con phố dài lắm, không thể đi chân, mà hãy gọi một cái xe; phố xá sôi động đêm Sài Gòn, hình như người ta không ngủ, tấp nập ngày đêm, xe cộ nườm nượp; các địa danh nổi tiếng Hàng Xanh, Cầu Muối, Bà Quẹo, Bà Chiểu, Khánh Hội, Bàn Cờ,...

– Tình cảm đắm say, yêu mến, nhớ thương của tác giả dành cho hai thành phố lớn ở hai đầu đất nước: Hà Nội của tôi và Sài Gòn của tôi, ai cho tôi bồng bềnh, cho tôi thương nhớ... ở nơi này thì mong nơi kia, ở nơi kia thì tưởng về nơi cũ,...

b.3. Nghệ thuật tạo nên yếu tố trữ tình: ngôn ngữ giàu hình ảnh, nhiều so sánh ví von, giàu biểu cảm và chất thơ; câu văn trong trẻo, nhiều dấu chấm lửng, có hồn, có tình; giọng văn thư thái, truyền cảm; có sự kết hợp giữa miêu tả và tự sự nhẹ nhàng;...

c) Kết bài:

– Đánh giá, khẳng định lại vấn đề: Yếu tố trữ tình trong tuỳ bút Hai đầu đất nước làm nên vẻ đẹp chất thơ của văn bản và tạo nên sức hấp dẫn, sức sống lâu bền trong lòng bạn đọc.

– Yếu tố trữ tình cho thấy tình yêu quê hương đất nước và góp phần làm nên cái “tôi” tùy bút nhẹ nhàng, tinh tế, lắng đọng, giàu cảm xúc, hướng nội của Băng Sơn,...

4.6

1295 Đánh giá

50%

40%

(2025 mới) Đề ôn thi tốt nghiệp THPT Ngữ văn (Đề số 24)

🔥 Đề thi HOT:

(2025 mới) Đề ôn thi tốt nghiệp THPT môn Văn có đáp án (Đề số 27)

Đề tham khảo tốt nghiệp THPT môn Ngữ văn 2025 có đáp án - Đề 10

(2025 mới) Đề ôn thi tốt nghiệp THPT Ngữ văn (Đề số 1)

(2025 mới) Đề ôn thi tốt nghiệp THPT Ngữ văn (Đề số 14)

(2024) Đề minh họa tham khảo BGD môn Văn có đáp án (Đề 28)

Đề thi thử tốt nghiệp THPT môn Ngữ Văn - THPT Nguyễn Thị Giang - Sở GD&ĐT Vĩnh Phúc năm 2025 có đáp án

(2025 mới) Đề ôn thi tốt nghiệp THPT Ngữ văn (Đề số 19)

(2025 mới) Đề ôn thi tốt nghiệp THPT môn Văn có đáp án (Đề số 49)

Nội dung liên quan:

(2025 mới) Đề ôn thi tốt nghiệp THPT Ngữ văn (Đề số 1)